Za Ojczyznę i Naród
Treść
Odznaki Orderu Orła Białego - krzyże i gwiazdy, a także dyplomy nadania, portrety kawalerów (których w toku dziejów było ok. 1250), grafiki, szkła orderowe, ubiory i broń oraz wiele innych przedmiotów zdobionych wyobrażeniem orderu można zobaczyć na Zamku Królewskim w Warszawie. Ekspozycja "Za Ojczyznę i Naród" upamiętnia 300-lecie ustanowienia Orderu Orła Białego.
Do szczególnie cennych eksponatów prezentowanych w Nowej Izbie Poselskiej należą wspaniałe, wysadzane drogimi kamieniami klejnoty orderowe ze skarbca Grünes Gewölbe w Dreźnie, noszone przez królów Augusta II i Augusta III, oraz strój Augusta II z gwiazdą Orderu Orła Białego również ze zbiorów drezdeńskich. W salach zamkowych można zobaczyć także złote i srebrne medale wydane z okazji ustanowienia orderu oraz na święta orderowe z czasów saskich i Stanisława Augusta ze zbiorów polskich, drezdeńskich i wiedeńskich. Uwagę zwiedzających zwraca też pochodzący ze zbiorów rosyjskich zespół szytych gwiazd orderowych, jakie pozostały po śmierci króla Stanisława Augusta w Petersburgu.
Za dzień ustanowienia Orderu Orła Białego przez Augusta II przyjmuje się 1 listopada 1705 r. Od tego czasu funkcjonował on jako najwyższe polskie odznaczenie; był nim również w okresie Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego. Zawłaszczony przez zaborcę rosyjskiego w 1831 r. Order Orła Białego został wznowiony w 1921 r. przez II Rzeczpospolitą i opatrzony statutem. W latach wojny i powojennych order przetrwał w Londynie przy prezydentach RP na uchodźstwie, którzy z tytułu pełnionego urzędu stawali się jego kolejnymi Wielkimi Mistrzami. III Rzeczpospolita ustawą z 16 października 1992 r. ponownie uznała Order Orła Białego za najwyższą nagrodę państwową.
Początkowo na odznaczeniu umieszczano hasło: "Pro Fide, Lege et Rege" (Za wiarę, prawo i króla). Na odznakach przyznawanych monarchom słowo "rege" zmieniano na "grege" (łac. trzoda). Po restytucji orderu w 1921 r. zmieniono jego hasło na "Za Ojczyznę i Naród".
EI
"Nasz Dziennik" 10-11 listopada 2005
Autor: mj