Z dziejów prawodawstwa i sądownictwa polskiego

Treść

Rozmowa z sędzią Jerzym Halatem ze Stowarzyszenia na rzecz Odbudowy Zamku w Rzeszowie

Muzeum Prawa w siedzibie Sądu Wojewódzkiego w Zamku Lubomirskich w Rzeszowie, nad którym sprawuje Pan Sędzia pieczę, to wyjątkowa placówka w skali krajowej.
- Muzeum Prawa powstało w 1996 r. z inicjatywy Stanisława Rewera, dawnego sędziego i prezesa Sądu Okręgowego w Rzeszowie, tworzyło je zaś, w ramach działalności społecznej, Stowarzyszenie na rzecz Odbudowy Zamku w Rzeszowie. Pozyskując na ten cel środki, zgromadziło dwa tysiące pozycji, z których w muzeum prezentowanych jest dwieście.
Wystawa jest próbą zobrazowania dziejów prawodawstwa i sądownictwa w Polsce od czasów Jagiellonów, przez okres zaborów, II Rzeczypospolitej, do czasów obecnych, przy czym koncentrujemy się na tym, żeby to były eksponaty będące pomnikami prawa.

Jakie więc osobliwości się znajdują w muzeum?
- Najstarsze zabytki pochodzą z XVI w., są to m.in. wypisy z ksiąg grodzkich, spisane jeszcze gęsimi piórami. Inne cenne eksponaty to: "Podręcznik (zbiór) wszystkich statutów i konstytucji Królestwa Polskiego", zebranych przez Pawła Szczerbica z 1604 roku, "Inwentarz (kodeks) konstytucyj koronnych Wielkiego Księstwa Litewskiego" z 1733, sporządzony przez Macieja Ładowskiego, "Kodeks cywilny Królestwa Polskiego" z początku XIX w. - przystosowana do polskich warunków wersja kodeksu Napoleona, kodeksy zaborców, "Diariusz Sejmu Królestwa Polskiego" z 1848, " Z dziejów prawodawstwa i sądownictwa" - zbiór przepisów, kodeksów, ukazujący rozwój prawodawstwa i sądownictwa w Polsce po odzyskaniu niepodległości 1918 r., "Traktat pokoju między Polską a Rosją i Ukrainą" podpisany w Rydze w 1921 roku, zbiory kodeksów i łańcuch sędziowski z okresu międzywojennego, odznaki sądów królewsko-polskich, krzyże sądowe, na które jeszcze przed wojną składano przysięgi, pieczęcie sądowe, o które bardzo trudno - skupowane bywają w antykwariatach, na pchlim targu.
Warto też zwrócić uwagę na powtarzający się w księgach motyw Temidy, portrety wybitnych prawników polskich, ikonografię sądową przypominającą wygląd sal sądowych z XVI i XVII w. oraz pieczołowicie odtworzone dawne stroje sądowe.

Jaki jest odbiór tych pamiątek z dawnych wieków?
- Zbiór muzealny funkcjonuje już w świadomości społeczeństwa Rzeszowa - Muzeum Okręgowe wypożyczyło egzemplarz "Konstytucji 3 Maja" - to autentyk, który zamykał wystawę starodruków, a także osiemnastowieczny plan naszego miasta sporządzony przez K.H. Wiedemanna. Ze zbiorów korzystają w celach naukowych studenci, naukowcy, mając dostęp do tekstów autentycznych. Są tu ciekawe informacje dla każdego, kto interesuje się historią i szeroko rozumianą kulturą.

Dziękuję bardzo za rozmowę.
Alicja Trześniowska

Nasz Dziennik 9-01-2004

Autor: DW