Wyzwanie dla Franciszka

Podróż apostolska Ojca Świętego Franciszka do Turcji ma wiele aspektów, ale jeden z nich jest decydujący. To ten, który łączy ze sobą ekumenizm z prawosławnymi oraz dialog międzyreligijny z islamem. Chodzi tu o kwestię nowej konstytucji Turcji zapowiadanej przez tamtejszy rząd na rok 2015. W ubiegłym roku prawosławny patriarcha ekumeniczny Konstantynopola Bartłomiej I po raz pierwszy w historii Turcji przemawiał przed komisją parlamentarną w ramach wysłuchania przed uchwaleniem nowej ustawy zasadniczej.

Kwestia nowej konstytucji znajduje się od kilku lat w centrum trwających w Turcji rozgrywek politycznych. Jej uchwalenie zostało narzucone przez Unię Europejską jako warunek konieczny do kontynuowania rozmów dotyczących ewentualnego przyjęcia Turcji do UE. Istotnie wiele zasad obowiązującej konstytucji nie jest zgodnych z europejskimi standardami. Na celowniku Brukseli zawsze były normy, które zezwalają władzy sądowniczej i wojsku funkcjonować jako ciała całkowicie niezależne od kontroli parlamentu i rządu. Tradycyjnie wojsko i sądownictwo stały na straży laicyzmu za czasów Kemala Atatürka (1881-1938). Stara konstytucja czyniła niezwykle trudnym stawianie przed sądem wojskowych odpowiedzialnych za zamachy stanu i zakazywała rządom, bez względu na ich opcje, dokonywania zmian w najwyższych władzach sił zbrojnych i sądów. Sytuacja jest zatem jasna: zmiany konstytucyjne – przyjęte wstępnie na drodze referendum konsultatywnego w 2010 r. – są oczywiście „narzucone przez Bruk- selę”, chociaż w celu tureckiej akcesji do UE, której szanse są znikome, ale „Bruksela” jest dla prezydenta Recepa Tayyipa Erdo

Autor: mj