Wyjątkowy poeta

Treść

Sześćdziesiąt pięć lat temu zmarł Krzysztof Kamil Baczyński, najwybitniejszy twórca z pokolenia Kolumbów. Był jednym z tych poetów, którzy nie uchylili się przed najwyższą ofiarą dla Ojczyzny - ofiarą swojego życia.

Krzysztof Kamil Baczyński (ps. "Jan Bugaj") urodził się 22 stycznia 1921 r. w Warszawie. Należał do pierwszego pokolenia urodzonego w wolnej i niepodległej Ojczyźnie. Powołanie poetyckie odkrył w sobie stosunkowo wcześnie. Poezja była jego nieodłączną towarzyszką życia, stając się jedyną odskocznią i ucieczką od wojennego koszmaru. W okresie okupacji niemieckiej ogłosił cztery tomiki poezji: "Zamknięty echem" (lato 1940 r.), "Dwie miłości" (jesień 1940 r.), "Wiersze wybrane" (maj 1942 r.), "Arkusz poetycki nr 1" (1944 r.), i wiele utworów w prasie konspiracyjnej. Jego wiersze pojawiły się także w antologiach poezji wydawanych konspiracyjnie. W utworach tych groza historii sąsiaduje z subtelnymi lirykami miłosnymi, a zło świata z gorącym pragnieniem wartości etycznych. Znajdujemy więc tutaj kontrast między sielankowym obrazem dzieciństwa - utraconą arkadią, a katastrofą, która obróciła ten świat w niwecz. U Baczyńskiego zaznacza się wyraźnie konflikt dwóch tendencji artystycznych - liryki "czystej" dającej pierwszeństwo swobodnej grze wyobraźni oraz liryki zaangażowanej zajmującej aktywną postawę wobec bieżących wydarzeń. Druga z tych tendencji zyskuje w twórczości poety przewagę, wysuwając na plan pierwszy rolę poety jako natchnionego wieszcza i budziciela sumień. Po wstąpieniu Baczyńskiego w 1943 r. do harcerskich Grup Szturmowych nasila się w jego utworach tematyka walki i etosu żołnierskiego. Okupacyjna martyrologia znajduje odzwierciedlenie w jego patriotycznej poezji tyrtejskiej. Znajdujemy w niej zapowiedź walki zbrojnej i kary dla ciemięzcy-zbrodniarza. Z jednej strony mamy tu gorycz doświadczeń, zmarnowaną młodość, rozczarowanie i przerażenie światem, z drugiej - romantyczny, ofiarny patriotyzm oraz walkę o zachowanie wartości moralnych. Ogromną rolę w twórczości poety odegrała poezja Juliusza Słowackiego z jego późnego "mistycznego okresu" i Cypriana Kamila Norwida. Baczyński posiadał umiejętność tworzenia poezji o podobnej do swoich wielkich romantycznych poprzedników ambicji sprostania poetyckim słowem - tragicznym bolesnym doświadczeniom, jakich doznaje cały Naród. Są tutaj także symbole "kształtu", rzeźbiarza czy dłuta będące metaforą modelowania własnej duszy, żądzy doskonalenia się, moralistycznej pasji świętości. Jedną z ważniejszych akcji, w której brał udział Baczyński w czasie wojny, było wykolejenie pociągu niemieckiego jadącego z frontu wschodniego do Berlina. Miało to miejsce 27 kwietnia 1944 r. na odcinku Tłuszcz - Urle. Akcja ta spowodowała 26-godzinną przerwę w ruchu. Poeta zginął podczas Powstania Warszawskiego, walcząc w batalionie harcerskim "Parasol". Poległ 4 sierpnia blisko godziny 16.00 na powstańczym posterunku w pałacu Blanka. Miesiąc później, 1 września 1944 r., zginęła także jego żona Barbara. Baczyński został pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.
Piotr Czartoryski-Sziler
"Nasz Dziennik" 2009-08-04

Autor: wa