Wierny Kościołowi i Ojczyźnie

Treść

Na rynku księgarskim ukazała się interesująca publikacja poświęcona osobie kapłana patrioty - księdza prałata Adama Sudoła - widzianej przez pryzmat dokumentów SB i władz wyznaniowych PRL. Autorami książki "Kryptonim Agresor. Ks. prałat Adam Sudoł w dokumentach Służby Bezpieczeństwa i Urzędu do spraw Wyznań w latach 1957-1989" są Krzysztof Kaczmarski z IPN w Rzeszowie i Andrzej Romaniak z Muzeum Historycznego w Sanoku. Książka została wydana dzięki dotacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Ksiądz prałat Adam Sudoł, który w 2004 r. obchodził 60. rocznicę święceń kapłańskich, w okresie PRL był jednym z najbardziej prześladowanych przez SB duchownych na Rzeszowszczyźnie. Stanowczy wobec kłamstw systemu totalitarnego, zyskał miano "kapłana wielkiej odwagi". Jak podkreślają autorzy omawianej publikacji, ks. Sudoł, niepokorny wobec zakłamania i dążeń ówczesnych władz, był wielokrotnie rozpracowywany, a funkcjonariusze pionu IV SB gromadzili wszelkie informacje m.in. na temat jego "pozareligijnej" działalności. Choć wiele materiałów operacyjnych zostało zniszczonych, to na podstawie zachowanych dokumentów Krzysztof Kaczmarski i Andrzej Romaniak starają się w sposób pośredni odtworzyć mechanizm działań podejmowanych wobec ks. Sudoła oraz zidentyfikować przynajmniej w części donoszącą na niego agenturę.
Książka prezentuje zarys biografii niepokornego kapłana, zwłaszcza zaś jego działalność duszpasterską. Ponadto omawia działania SB wobec duchownego na przestrzeni ponad trzydziestu lat. Jednak najobszerniejszą część publikacji stanowi grupa 149 dokumentów (sprawozdań i meldunków) sporządzonych na temat kapłana przez SB w latach 1959-1989. Większość, bo aż 121, głównie sprawozdań i meldunków, pochodzi z archiwów IPN w Rzeszowie, natomiast 22 - urzędowe informacje, charakterystyki i notatki służbowe z tzw. rozmów profilaktyczno-ostrzegawczych - znajdują się w zbiorach ks. Sudoła. Pozostałe 6 dokumentów z lat 1985-1987 to artykuły prasowe i listy opublikowane w lokalnej prasie, które obrazują rozmiar nagonki na duchownego prowadzonej m.in. przez SB, Wydział do spraw Wyznań Prezydium WRN w Rzeszowie, a potem przez Urząd Wojewódzki w Krośnie i lokalne czynniki partyjne.
Dokumenty ukazujące inicjatywy i działalność Kościoła rzymskokatolickiego oraz księży, którzy zdaniem SB zagrażali bezpieczeństwu i porządkowi państwa, jednoznacznie zaliczają ks. Sudoła do osób "szczególnie niebezpiecznych, podlegających aktywnemu rozpracowywaniu operacyjnemu w okresie wzrostu zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i wojny". Na ich podstawie można też stwierdzić, że kierowana przez kapłana parafia pw. Przemienienia Pańskiego w Sanoku, obok kilku innych w Krośnie czy Jaśle, należała do najbardziej zaangażowanych i czynnie wspierających podziemną "Solidarność". Autorzy publikacji podkreślają, co zresztą jasno wynika także z analizy dokumentów sporządzanych przez aparat PRL, że postawa ks. Adama Sudoła, mimo ateistycznej nagonki komunistów na Kościół i środowiska z nim związane, stanowi niepodważalny przykład bezwzględnej wierności Kościołowi i Ojczyźnie. Poprzez swoją pełną odwagi, bezkompromisową postawę kapłan ten trwale wpisał się w historię Kościoła na Rzeszowszczyźnie i ziemi sanockiej.
Mariusz Kamieniecki

Krzysztof Kaczmarski, Andrzej Romaniak, Kryptonim Agresor. Ks. prałat Adam Sudoł w dokumentach Służby Bezpieczeństwa i Urzędu do spraw Wyznań w latach 1957-1989, Wydawnictwo Muzeum Historycznego w Sanoku 2006 r. Książkę można nabyć w siedzibie IPN Rzeszów, ul. Słowackiego 17, a niebawem także w księgarniach Podkarpacia.
"Nasz Dziennik" 2007-01-10

Autor: wa