W Rosji już nikt nie gra w demokrację

Treść

Rozmowa z rosyjskim opozycjonistą i dysydentem Władimirem Bukowskim

Jak Pan odbiera obecną sytuację polityczną w kraju - "Jedyna Rosja" i "Jedyny Putin" i tę grę w rosyjską demokrację?
- Jaka tam gra w demokrację. O demokracji już nikt nawet w Rosji nie wspomina.

Ale w Rosji nadal odbywają się wybory do parlamentu, w przyszłym roku będą wybory prezydenckie. Czy pozwolą Panu zarejestrować się jako kandydat w wyborach prezydenckich?
- Obawiam się, że nie. Władze putinowskie powiedziały mi już szczerze, że nie mam szans na zarejestrowanie.

Dlatego, że ma Pan dwa obywatelstwa - rosyjskie i brytyjskie?
- To tylko jedna z przyczyn. Zawsze w Rosji znajdą się powody, żeby nie dopuścić do rejestracji niewygodnego kandydata.

Co w takim razie będzie z Pańskim planem kondolidacji opozycji rosyjskiej. Przecież dziś sytuacja w Rosji wygląda gorzej niż w ZSRS, gdzie przecież za genseka Breżniewa była opozycja...
- Nie zgadzam się z panem, że dziś sytuacja w Rosji jest gorsza od okresu ZSRS. W Związku Sowieckiem nawet ust publicznie nie wolno było otworzyć, bo od razu wsadzano do pudła. Teraz w Rosji wolno rozmawiać i nikt za to nie wsadza do więzienia. Jakby tam nie było, ale są jednak media rosyjskie, które wypowiadają własne zdanie. Natomiast w ZSRS można było wypowiadać się w wolny sposób jedynie za pomocą "Samizdatu". Teraz wolności jest nieporównanie więcej. Ale to nie jest wolność rozumiana w kategoriach europejskich. Mnie z kolei bardziej niepokoi stosunek zwykłych Rosjan do opozycji. Ludzie teraz po prostu nie wierzą w zmianę kraju. Brak wiary powoduje apatię i paraliż wszelkiego działania. Beznadzieja, która panuje w Rosji, nie wróży nic dobrego na przyszłość.

Z tego wynika, że Pan już nie wierzy w konsolidację rosyjskiej opozycji?
- Cóż, będziemy próbować działać w obecnych warunkach. Jakie będą plony naszej działalności opozycyjnej, na razie trudno powiedzieć, ale będziemy starać się obudzić Rosję z letargu.

Czy można powiedzieć, że to tylko kwestia czasu, a niebawem kult Putina będzie podobny do kultu Stalina lub Breżniewa?
- Ten kult jednostki w stosunku do Putina jest już rzeczywistością polityki rosyjskiej. Temu teraz nikt w kraju nie zaprzecza.

Można zatem powiedzieć, że Putin będzie rządził Rosją przez najbliższe kilkadziesiąt lat...
- Chyba nikt nie może w stu procentach tego przewidzieć. Wszystko zależy od losu i różnych okoliczności.

Ale możemy stwierdzić, że teraz alternatywy dla Putina w Rosji nie ma...
- Tak, teraz nie ma. Jednak trudno przewidzieć do końca, jak zdarzenia potoczą się w przyszłości. Przecież na Ukrainie też był stan beznadziei i nagle doszło do zrywu społecznego "pomarańczowych".

Jednak skutki tej "rewolucji pomarańczowej" nie są aż tak optymistyczne.
- Tak, zgadzam się. Ale gdyby to zwycięstwo demokracji na Ukrainie dobrze zagospodarowano, to i skutki mogły być lepsze.

Czy Rosja będzie się normalnie rozwijać pod rządami Władimira Putina?
- Nie, bo Putin i jego KGB-owskie otoczenie nie będzie dbać o lepsze życie dla przeciętnego Rosjanina, ale o to, żeby Rosja znowu była potęgą militarną świata. A doświadczenia Rosji świadczą o tym, że mocarstwowość nie chodzi w parze z dobrobytem własnych obywateli.

Dziękuję za rozmowę.

Eugeniusz Tuzow-Lubański,
Cambridge
"Nasz Dziennik" 2007-11-23

Autor: wa