W dworku poety i geografa

Treść

W niewielkim klasycystycznym dworku w Lublinie mieści się muzeum biograficzne Wincentego Pola. Już sam dworek jest dowodem i symbolem ogromnego uznania dla dorobku tego poety i geografa oraz dla jego patriotycznej postawy - wraz z podlubelskim folwarkiem Firlejowszczyzna został on ofiarowany Polowi przez rodaków. Obdarowany poruszony tym faktem pisał w jednym z listów: "Darowanie Firlejowszczyzny przez Obywateli Województwa Lubelskiego uważam za akt narodowy, za akt uznania zasług moich w opinii publicznej".
Firlejowszczyzna znajdowała się już wcześniej w rękach rodziny Wincentego Pola - w 1804 r. kupił ją jego ojciec. W 1810 r., gdy rodzina przeniosła się do Lwowa, folwark został sprzedany. Pięćdziesiąt lat później, dzięki inicjatywie lubelskiego biskupa Walentego Baranowskiego, kupiono Firlejowszczyznę za pieniądze z funduszu społecznego i ofiarowano ją poecie. Niestety, Pol nie mógł tu osiąść, nie uzyskał na to zgody władz zaborczych.
Dowodów szacunku dla tej wybitnej postaci polskiej literatury i nauki XIX w. odnajdziemy w muzeum sporo. W salonie dworku stoi puchar ofiarowany Polowi w 1857 r., ufundowany przez rody arystokratyczne z okazji wydania w Wiedniu czterech tomów jego poezji, zaopatrzony w dedykacje: "Śpiewakowi Mohorta" i "Profesorowi Akademii Jagiellońskiej".
Wyrazów uznania nie brakuje także w listach do Pola, pisanych i przez znane osobistości, i przez osoby dziś dla nas anonimowe. Listów (stanowiących depozyt Muzeum Wsi Lubelskiej) przeważnie skierowanych do Pola jest ponad trzysta. W 2000 r. muzeum wzbogaciło zbiory o materiały po Władysławie Leonie Antoniewiczu - nauczycielu z Krosna, historyku, który pracował nad monografią o Polu, korzystał ze zbiorów rodziny poety, dokonywał odpisów korespondencji Pola, a jej część zachował w oryginale.
W dworku prezentowana jest literacka biografia Pola, efekty prac badawczych z geografii i etnografii, rękopisy utworów, wizerunki poety - np. portret pędzla malarza lwowskiego Marcina Jabłońskiego z 1842 r., fotograwiura wg portretu wykonanego przez Artura Grottgera czy niewielki portret piórkiem autorstwa św. Brata Alberta Chmielowskiego. Są zdjęcia rodziny Pola, widoki miejsc w Lublinie, z którymi Pol był związany: kamienicy przy ul. Grodzkiej, gdzie się urodził, czy kościoła św. Michała (dziś już nieistniejącego), gdzie został ochrzczony. Są wizerunki osób, które odegrały w życiu Pola ważną rolę: gen. Dezyderego Chłapowskiego, gen. Józefa Bema, Adama Mickiewicza, Antoniego E. Odyńca, oraz wydane za życia Pola dzieła, np. "Mohort" czy "Rok myśliwca" z ilustracjami Juliusza Kossaka.
Unikatowa jest (eksponowana obecnie tylko w części) muzealna kolekcja globusów Ziemi z nazewnictwem w języku polskim, tworzona od 1984 r., najbogatsza w kraju, licząca 100 eksponatów.
Muzeum dokumentuje nie tylko życie i dokonania samego Pola, ale także jego potomków. Również dzięki ich ofiarności placówka wciąż wzbogaca się o cenne zbiory, dokumenty rodzinne, pamiątki.
Teren folwarku Firlejowszczyzna znalazł się z czasem w obrębie Lublina. Do 1969 r. dworek pozostawał na pierwotnym miejscu. Przeniesiony na posesję przy ul. Kalinowszczyzna był pierwszym obiektem muzealnym tworzonego w Lublinie skansenu. Gdy ten z kolei zmienił swą lokalizację, pozostający tu dworek został przekazany w 1977 r. Muzeum Okręgowemu w Lublinie.
Muzeum Wincentego Pola uroczyście otwarto 2 grudnia 1972 r., w stulecie śmierci poety i geografa. Placówka wciąż powiększa swoje zbiory. Grażyna Połuszejko, kustosz muzeum, wymieniając najnowsze nabytki, mówi o rysunkach ołówkiem i akwarelach Juliusza Pola - wnuka W. Pola. - Niedawno otrzymaliśmy od potomków poety 126 fotografii z XIX i XX w., dokumentujących powiązania rodziny Polów (a dokładnej - wnuka Jerzego) z rodziną Żyborskich. Uzupełniły one ekspozycję wokół pianina, podarowanego przez tę rodzinę - opowiada G. Połuszejko. - Muzeum zakupiło też kolejny globus, z firmy Jana Felkla (z adnotacją "obrobił Mirosław Suchecki"), datowany na lata 1865-1867, z południkiem zerowym przebiegającym jeszcze przez wyspę Ferro - informuje kustosz. - W Polsce są obecnie tylko trzy takie globusy - zaznacza G. Połuszejko.
Elżbieta Skrzypek

W 199. rocznicę urodzin Wincentego Pola Muzeum Lubelskie w Lublinie - Oddział Dworek W. Pola - uprzejmie zaprasza na wykład prof. dr. hab. Jana Ziółka (KUL) "Udział duchowieństwa w Powstaniu Listopadowym" dziś o godz. 17.00, Dworek W. Pola w Lublinie, ul. Kalinowszczyzna 13, tel. 081 747 24 13.

"Nasz Dziennik" 2006-04-20

Autor: ab