W ciszy tynieckiego opactwa

Treść

"Tyniec - opactwo i klasztor, ludzie, wydarzenia w dokumentach i starej fotografii" - to tytuł wystawy przygotowanej przez tynieckich Ojców Benedyktynów, czynnej w klasztorze do końca lipca.

Tysiącletnie niemal opactwo, założone przez polskich władców w XI w. na urwistej wapiennej skale nad Wisłą, ufortyfikowane w XIII w., było silną twierdzą strzegącą drogi do Krakowa, jak również ośrodkiem życia religijnego, umysłowego i kulturalnego. Przybywali tu królowie i możnowładcy na rekolekcje, działała szkoła przyklasztorna, kwitło życie naukowe, w skryptorium powstawały cenne rękopisy. Ojcowie Benedyktyni harmonijnie łączyli modlitwę z pracą umysłową i fizyczną, szerzyli kulturę rolną (ogrodnictwo) i hodowlaną (pszczelarstwo).
Wystawa przypomina założyciela zakonu św. Benedykta, wygląd i rozkład pomieszczeń opactwa, fragmenty zdobnictwa architektonicznego z XII w., jak głowice kolumn z wyrytymi ornamentami i posadzkowe płytki ceramiczne. Bezcenne pamiątki z dawnych wieków stanowią tynieckie naczynia mszalne - złota patena i kielich oraz pontyfikalia z XI w., krzyż relikwiarzowy z pozłacanego srebra i bogato zdobione dwa kielichy opata Andrzeja z Ruszczy z mniej więcej 1480 r., które na wiedeńskiej wystawie światowej w 1873 r. zaliczono do najpiękniejszych dzieł złotnictwa późnogotyckiego. Najsławniejszym zabytkiem opactwa jest jednak Sakramentarz tyniecki z około 1060 r., najstarszy z zachowanych w Polsce iluminowanych rękopiśmiennych kodeksów liturgicznych. Sprowadzony z diecezji kolońskiej prawdopodobnie przez Kazimierza Odnowiciela, był także użytkowany na dworze książęcym jako symbol splendoru państwa. W Tyńcu również powstały rękopisy - arcydzieła sztuki ilustracyjnej - m.in. "Graduał opata Mścisława", powstały między 1386 a 1390 r., i jego "Antyfonarz" sprzed 1409 r., "Graduał opata Macieja Skawinki" z około 1460 r., iluminowany przez Tomasza Strzemińskiego, Josephusa Flaviusa Antiquitates "Iudaice-libri XX", "De Bello Iudaico - libri VII" - iluminowany kodeks z 1466 r. W XV w. zbiory tynieckiej biblioteki powiększyły się o inkunabuły i stare druki z superexlibrisem opactwa.
Malarstwo religijne i historyczne z różnych epok reprezentuje kwatera i środkowy tryptyk z Tuchowa, przedstawiający Matkę Bożą z Dzieciątkiem adorowaną przez św. Benedykta, prawdopodobnie namalowaną przez Jana z Nysy między 1460 a 1470 r., olejne obrazy "Ostatnia rozmowa św. Benedykta i jego siostry Scholastyki" Andrea Sabattiniego sprzed 1530 r., "Koronacja Kazimierza na króla" malarza lub malarzy z kręgu Tomasza Dolabelli z XVII w., cykl dwudziestu obrazów ze scenami z życia Kazimierza Odnowiciela, a także cykl ilustrujący Sumariusz reguły benedyktyńskiej, obraz św. Augustyna z XVIII w., pędzla prawdopodobnie Łukasza Orłowskiego, i widok opactwa w Tyńcu z połowy XIX w.
Wystawa ukazuje też współczesne życie we wspólnocie tynieckiej - modlitwę i pracę, tj. utrzymywanie klasztoru, jego odbudowę, prowadzenie gospodarstwa rolnego, ogrodu warzywnego, domu rekolekcyjnego, działalność duszpasterską, apostolską, szerzenie kultury monastycznej przez prowadzenie wydawnictwa, wykłady, programy i artykuły w środkach przekazu, pracę naukową, szczególnie w dziedzinie biblistycznej i historii Kościoła. Zaakcentowana została również niespodziana wizyta Ojca Świętego Jana Pawła II tuż przed odlotem do Rzymu 19 sierpnia 2002 r.
Alicja Trześniowska
Nasz Dziennik 5-06-2003

Autor: DW