Tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Rzeszowskiego dla JE ks. abp. Ignacego Tokarczuka

Treść

Doceniając zasługi ks. abp. Ignacego Tokarczuka dla Narodu Polskiego, władze Uniwersytetu Rzeszowskiego podjęły decyzję o nadaniu mu tytułu doktora honoris causa tej uczelni. Uroczystość odbędzie się dziś. Arcybiskup jest mężnym i niezłomnym świadkiem prawdy, której poznawanie i przekazywanie staje się pierwszym i podstawowym zadaniem każdego uniwersytetu. Ponadto dał się poznać jako nieugięty obrońca praw człowieka i nauczyciel uniwersalnych wartości chrześcijańskich. Dzięki licznym zasługom jest zaliczany, obok ks. kard. Karola Wojtyły i ks. kard. Stefana Wyszyńskiego, do najwybitniejszych hierarchów Kościoła katolickiego w Polsce.

Dla Polaków Kresy były zawsze ziemiami wyjątkowymi, gdyż wydawały wyjątkowych ludzi, głęboko przywiązanych do wartości patriotycznych i religijnych. Niepowtarzalne piękno ziem kresowych oraz niespokojne, a nierzadko tragiczne ich dzieje sprawiały, że rozbudzały one miłość do Boga i Ojczyzny, a ucząc męstwa, pobożności, szlachetności i poświęcenia, rodziły wielkich bohaterów. Odnosząc się do mentalności kresowej, Wincenty Pol w poemacie "Mohort" pisał, że "kto przy Kościele i granicy [Ojczyzny] stoi, ten się prócz Boga niczego nie boi". W takiej kresowej kuźni charakterów i patriotycznej atmosferze wyrastał ks. abp Ignacy Tokarczuk, syn ziemi zbaraskiej.
Święcenia kapłańskie przyjął we Lwowie 21 czerwca 1942 r. z rąk ks. abp. Eugeniusza Baziaka. Pierwszą placówką duszpasterską młodego kapłana były Złotniki koło Podhajec, gdzie pełnił obowiązki wikariusza. Pracując na ziemiach okupowanych przez armię sowiecką, zetknął się z komunistycznym systemem totalitarnym przyniesionym na Kresy II Rzeczypospolitej pod osłoną bagnetów żołnierzy sowieckich. W lutym 1944 r. Ukraińska Powstańcza Armia wydała na ks. Tokarczuka wyrok śmierci, której uniknął dzięki otrzymanemu wcześniej ostrzeżeniu. W przebraniu opuścił Złotniki, udając się do Lwowa, gdzie pracował w parafii św. Marii Magdaleny. Pod koniec 1945 r. w ramach repatriacji ks. Tokarczuk wraz z grupą parafian opuścił na zawsze rodzinne strony. Przez kolejne lata zajmował się pracą duszpasterską i naukową. W grudniu 1965 r. został powołany na biskupstwo przemyskie przez Papieża Pawła VI.
W okresie 28 lat sprawowania rządów w diecezji przemyskiej (tj. do roku 1993), ks. bp Tokarczuk stał się powszechnie znanym głosicielem i obrońcą prawdy, która okazywała się niewygodna dla ówczesnej władzy. Otwarcie krytykował komunistyczny system totalitarny łamiący podstawowe prawa człowieka i prowadzący urzędową ateizację społeczeństwa polskiego. Jak wynika z tajnych dokumentów Służby Bezpieczeństwa, ordynariusz przemyski był przez władze PRL uważany za jednego z najgroźniejszych przeciwników ustroju socjalistycznego. Chcąc zastraszyć i skompromitować biskupa, oskarżano go o awanturnictwo polityczne, a jego bezkompromisową postawę ukazywano jako poważną przeszkodę na drodze do dialogu oraz zbliżenia między państwem socjalistycznym i Kościołem. Rządzący krajem komuniści podejmowali liczne próby zdyskredytowania ks. bp. Tokarczuka w oczach Stolicy Apostolskiej, a także w kręgach polskiego duchowieństwa i katolików świeckich. Najbardziej spektakularny atak propagandowy z udziałem partyjnych mass mediów przeprowadzono w czasie procesu zabójców ks. Jerzego Popiełuszki, kiedy to główny podejrzany Grzegorz Piotrowski oskarżał biskupa o współpracę z gestapo.
Mimo wrogości ze strony rządzącej partii ordynariusz przemyski cieszył się olbrzymim poparciem społecznym i posiadał wśród wiernych niekwestionowany autorytet moralny. Dzięki temu udało się mu zintegrować społeczeństwo Podkarpacia. Tej jedności nie rozbiły władze komunistyczne, które różnymi sposobami próbowały poróżnić i zantagonizować lokalne społeczności kościelne. W diecezji przemyskiej powstawały duszpasterskie grupy zawodowe i stanowe, ze szczególnym uwzględnieniem duszpasterstw rolników, robotników i inteligencji. Mając wsparcie biskupa Tokarczuka, prężnie działały związki zawodowe NSZZ "Solidarność" Robotników i Rolników Indywidualnych. W czasie kryzysów gospodarczych z inicjatywy ordynariusza zbierano na terenie diecezji żywność, którą przekazywano mieszkańcom dużych ośrodków miejskich. Biskup osobiście pomagał moralnie i materialnie osobom represjonowanym, internowanym, a także ich rodzinom. Przeznaczał spore środki finansowe na pomoc biednym parafiom budującym kościoły, a także wspierał osoby skazywane przez sądy państwowe za zaangażowanie w budownictwo sakralne. Silna więź społeczna, jaka wytworzyła się między katolikami świeckimi i duchowieństwem, przyczyniła się do zaistnienia na terenie diecezji przemyskiej niespotykanego w świecie (w takim wymiarze) fenomenu budownictwa sakralnego. Wzniesiono około 400 kościołów i kaplic, a także utworzono ponad 200 parafii. Wszystko dokonywało się mimo sprzeciwu i szykan ze strony władz komunistycznych.
Biskup Tokarczuk był członkiem Rady Głównej Episkopatu Polski. Jego zaangażowanie w prace Episkopatu sprawiło, że stał się jednym z współreżyserów duszpasterskiej działalności Kościoła w Polsce. Był inicjatorem powrotu nauczania religii do szkół w 1990 roku. Zabierał głos w najważniejszych sprawach dotyczących problemów społecznych i religijnych. Za długoletnią i ofiarną pracę, a także za poświęcenie dla Kościoła i Narodu został przez Papieża Jana Pawła II mianowany arcybiskupem, a także otrzymał liczne nagrody, wyróżnienia oraz odznaczenia, spośród których najważniejszy jest Order Orła Białego.
Ks. prof. Witold Jedynak
"Nasz Dziennik" 2009-06-16

Autor: wa