Szczerość i subtelna poetyka

Treść

Ponad dwieście prac Tadeusza Makowskiego - jednego z najważniejszych i najbardziej znanych polskich artystów XX wieku - możemy oglądać na wystawie w krakowskim Muzeum Narodowym, zorganizowanej w 120. rocznicę urodzin i 70. rocznicę śmierci artysty.

Tadeusz Makowski, uznany za jednego z najwybitniejszych malarzy polskich dwudziestolecia międzywojennego, studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie pod kierunkiem Jana Stanisławskiego i Józefa Mehoffera. Najwcześniejsze prace z okresu krakowskiego artysty noszą cechy stylistyki młodopolskiej. Po ukończeniu studiów, uwieńczonych dyplomem i srebrnym medalem, wyjechał w 1908 r. do Francji. W Paryżu, pod wpływem Cézanne'a i kubizmu, zaczął nadawać przedstawianym postaciom i przedmiotom bryłowate formy. Po krótkim okresie kubistycznym nastąpił ponowny zwrot do natury. Artysta malował krajobrazy, portrety, autoportrety, martwe natury, kwiaty i kompozycje figuralne. Ulubionymi bohaterami Makowskiego były dzieci - małe, zgeometryzowane, jakby wystrugane z drewna figurki, ubrane w pelerynki, spiczaste czapeczki, pokazane w scenach domowych, w pracowni artysty, w pejzażu wiejskim czy w tematach muzycznych z instrumentami lub w karnawałowych maskach. Często towarzyszą im zwierzęta lub ptaki. Styl Makowskiego jest odrębny i oryginalny, a obrazy łatwo rozpoznawalne dla widza, zaskakują wyszukaną formą, kolorem, światłem oraz najbardziej tym, co dotyczy sfery niematerialnej obrazu - szczerością wypowiedzi, liryzmem i subtelną poetyką.
Zmarły przedwcześnie, w wieku 50 lat, Makowski pozostawił po sobie ogromny dorobek artystyczny. Jego bogata spuścizna (ok. 600 obrazów olejnych, kilka tysięcy akwarel rysunków i rycin) została sprowadzona z Paryża do Polski w 1954 r. i zdeponowana w Muzeum Narodowym w Warszawie. Placówka ta odkupiła od spadkobierców artysty wiele prac i obecnie ma największą w Polsce kolekcję dzieł twórcy. Pewna liczba prac Makowskiego znajduje się w zbiorach innych polskich muzeów. Makowski obecny jest także w kolekcjach prywatnych, częściowo znanych, a z pewnością kryjących jeszcze niejedną niespodziankę.
Obecna wystawa obejmuje ponad dwieście obiektów. Zaprezentowano w obszernym wyborze dzieła Makowskiego z różnych okresów twórczości - obrazy olejne, akwarele, rysunki i grafiki. Na ekspozycji pokazane zostały przykłady różnorodnych tematów, które inspirowały artystę. Są to motywy religijne, pejzaże, martwe natury, portrety, kompozycje figuralne, tematy muzyczne, a przede wszystkim obrazy przedstawiające świat ulubionych bohaterów Makowskiego, czyli dzieci. Niektóre dzieła są eksponowane po raz pierwszy.
Udało się pozyskać obrazy zaliczane do największych osiągnięć artystycznych malarza, takie jak m.in. "Powrót ze szkoły", "Kapela dziecięca", "Czworo dzieci z trąbą", "Jaskółki, dziad i baba", "Seans muzyczny", "Jazz" i tworzone w ostatnich latach życia obrazy z cyklu przedstawiającego ludzi różnych zawodów: "Szewc", "Rybak", "Kolejarze" oraz ostatnie, namalowane w 1932 r. płótno "Skąpiec".
Wystawie towarzyszy obszerny, wydany przez Muzeum Śląskie w Katowicach, katalog zawierający teksty omawiające życie i twórczość artysty, ilustracje dzieł i spis katalogowy eksponowanych prac.
Dorota Matacz-Bajor, Kraków

Tadeusz Makowski 1882-1932, 29 lutego - 4 maja 2003 r., Gmach Główny MNK, al. 3 Maja 1
Nasz Dziennik 11-03-2003

Autor: DW