Splecione losy dwóch narodów

Treść

"Panoramę Siedmiogrodzką" - wspólne dzieło artystów polskich i węgierskich, zaprezentowano w Państwowej Wyższej Szkole Wschodnioeuropejskiej w Przemyślu. W otwarciu wystawy uczestniczył prezydent Republiki Węgierskiej Laszlo Solyoma, który w sobotę zakończył wizytę w Polsce. Od najbliższej środy tę wyjątkową ekspozycję będzie można zwiedzać w Muzeum Narodowym Ziemi Przemyskiej.

"Panorama Siedmiogrodzka" jest dla Węgrów tym, czym dla Polaków "Panorama Racławicka". To dzieło ideowe, które odzwierciedla wspólne dążenia niepodległościowe narodów węgierskiego i polskiego. Zostało namalowane sto dziesięć lat temu we Lwowie, w 50. rocznicę węgierskiego powstania narodowego 1848-1849. Przedstawia jedną z najsławniejszych zwycięskich bitew węgierskiego zrywu narodowego z wojskami austriackimi i rosyjskimi, stoczoną pod Sybinem 11 marca 1849 roku pod dowództwem gen. Józefa Bema. Zdaniem Mariusza Olbromskiego, dyrektora Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej, dzieło można podzielić na cztery części. - Kolejno przedstawiają one: gen. Józefa Bema ze sztabem i eskortą huzarów, walkę uzbrojonych w kosy i siekiery Seklerów z piechotą rosyjską, dalej atak honwedów na prawym skrzydle oraz nadciągające z odsieczą węgierskie posiłki. Wśród głównych postaci wyeksponowanych w "Panoramie Siedmiogrodzkiej" obok gen. Bema jest także jeden z najwybitniejszych poetów węgierskich Sandor Petöfi - autor słynnego wiersza "Armia Siedmiogrodzka", w którym zagrzewał do walki, budząc nadzieję na zwycięstwo.
Panorama jest dziełem wybitnego polskiego malarza Jana Styki (jednego z twórców "Panoramy Racławickiej") oraz węgierskich artystów: Tihamera Margitaya, Pala Vago i Beli Spanyi. Przy tworzeniu tego monumentalnego płótna współpracowali także: Tadeusz Popiel, Zygmunt Rozwadowski, Michał Wywiórski oraz niemiecki malarz Leopold Schönchen. Obraz o wymiarach 15 metrów wysokości i 120 metrów obwodu powstawał przez pięć miesięcy w budynku rotundy, w Parku Stryjskim we Lwowie. Przez dziesięć lat "Panorama Siedmiogrodzka" przemierzała węgierskie miasta, stając się wydarzeniem na skalę narodową. W 1907 roku powróciła do Polski i z niemniejszym powodzeniem była eksponowana w Warszawie. Przed I wojną światową dzieło zostało pocięte na części, których los w większości wciąż pozostaje nieznany. Odnaleziono tylko 30 jego fragmentów. Większość z nich stanowi własność Muzeum Okręgowego w Tarnowie, w rodzinnym mieście gen. Bema. Pozostałe to zbiory Muzeum Narodowego, Muzeum Wojska Polskiego i Muzeum Niepodległości w Warszawie, Muzeum Podkarpackiego w Krośnie, a także osób prywatnych z Polski i zagranicy. Z kolei szkic do Panoramy znajduje się w zbiorach Lwowskiej Galerii Obrazów. Widok całej "Panoramy Siedmiogrodzkiej" przedstawia sześciometrowa makieta, którą wraz z zachowanymi oryginalnymi fragmentami od środy do końca kwietnia br. będzie można podziwiać w Muzeum Narodowym Ziemi Przemyskiej.
Mariusz Kamieniecki
"Nasz Dziennik" 2007-03-26

Autor: wa