Ślady przeszłości w Żyrakowie

Treść

Nad Wisłoką w Żyrakowie k. Dębicy archeolodzy odkryli osady z czasu rzymskiego i okresu wczesnego średniowiecza. W miejscu tym znajdował się gród obronny otoczony fosą. W 140 obiektach archeologicznych znaleziono m.in. pozostałości po chatach, jamach i szałasach wylepianych gliną. Badacze liczą na to, że miejsce to może skrywać kolejne niespodzianki archeologiczne.

Prace wykopaliskowe na tak szeroką skalę prowadzone są w miejscu, przez które ma przebiegać autostrada. Badania, które w normalnych warunkach byłyby niemożliwe do zrealizowania przez służby archeologiczne, finansuje Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad. Archeolodzy natrafili na ślady domostw, palenisk oraz narzędzi i naczyń sprzed dwóch tysięcy lat. Jak podkreśla kierujący pracami archeolog Jerzy Okoński, jednym z ostatnich odkryć są pozostałości po fosie obronnej o szerokości od 10 do 12 metrów i głębokości ponad dwóch metrów, która najprawdopodobniej otaczała osadę z epoki brązu. - Wydobyty z fosy materiał wskazuje głównie na wczesną epokę brązu. Jeżeli dalsze badania to potwierdzą, wówczas będziemy mieć do czynienia z reliktami obronnej osady z okresu wczesnego brązu. Odkrycie tej rangi z pewnością zasługiwałoby na miano sensacji archeologicznej - uważa Jerzy Okoński.
Próbki węgli drzewnych wydobyte z fosy będą przebadane w kijowskim laboratorium, co pozwoli na ustalenie dokładnej daty znaleziska. Stanowisko archeologiczne w Żyrakowie jest bardzo bogate. Odkryto tam m.in. ślady zabudowy sprzed ponad tysiąca lat, np. plamy spalonego drewna czy popiołu. W zgliszczach są także przepalone kamienie oraz duża ilość charakterystycznej dla Słowian ceramiki wczesnośredniowiecznej obtaczanej na kole garncarskim, bogato zdobionej ornamentami z epoki. Wśród dotychczasowych znalezisk są m.in. skorupy z epoki brązu, której początek w Polsce datowany jest na 1800 rok przed Chrystusem. Archeolodzy znaleźli też fragmenty glinianych, bogato zdobionych naczyń z IX i X wieku. Specjaliści liczą na to, że badania, które potrwają do końca br., przyniosą kolejne odkrycia. Spodziewają się fragmentów używanych dawniej metalowych narzędzi, m.in.: noży i ozdób. To nie pierwsze odkrycia tego typu w tym rejonie. - W dolinie środkowej Wisłoki na przestrzeni kilkunastu kilometrów, między Przecławiem a Braciejową, w latach 90. znaleziono ślady ponad stu osad. Jednak możliwości archeologiczne, zwłaszcza pod kątem finansów, są dość ograniczone - uważa Jerzy Okoński.
Znalezione obiekty trafiają do Muzeum Okręgowego w Rzeszowie, a do końca 2009 r. ma powstać szczegółowe opracowanie osady w Żyrakowie, w którym znajdą się wyniki wykopalisk. W opinii archeologów, badania prowadzone na trasach budowy autostrad stwarzają możliwości dokładnego sprawdzenia rozległych przestrzeni. Podczas gdy możliwości archeologów pozwalają na zbadanie od kilku do kilkunastu arów rocznie, to badania w ramach budowy dużych ciągów komunikacyjnych dają możliwość zbadania hektarów powierzchni. To z kolei pozwala odsłaniać duże plany dawnych cmentarzy, osiedli czy nawet całych wiosek z różnych okresów historycznych. Archeolodzy zamierzają ubiegać się o środki w ramach programów operacyjnych z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, co pozwoliłoby na opracowanie projektu badań w dolinie środkowej Wisłoki. Umożliwi to realizację dalszych prac wykopaliskowych na obszarze, który przez dłuższy czas pozostawał na uboczu archeologicznych badań.
Mariusz Kamieniecki
"Nasz Dziennik" 2007-10-19

Autor: wa