Siewca polskiej muzyki

Treść

Dnia 10 czerwca 1953 roku w Katowicach zmarł Grzegorz Fitelberg, dyrygent o ogromnych zasługach dla polskiej kultury muzycznej. Ważnym nurtem działalności artysty były koncerty w kraju czy za granicą, na które składała się muzyka polska.
Jeszcze na kilka lat przed poświęceniem się wyłącznie pracy dyrygenckiej Fitelberg - po studiach w Warszawie (skrzypce u Stanisława Barcewicza i kompozycja u Zygmunta Noskowskiego) - grał jako skrzypek w orkiestrze Teatru Wielkiego, a później w orkiestrze Filharmonii Warszawskiej. Był też nagradzany jako kompozytor - na konkursie ufundowanym przez I.J. Paderewskiego w Lipsku i na konkursie fundacji Maurycego hr. Zamoyskiego w Warszawie. W jego tece kompozytorskiej odnajdziemy m.in. 2 symfonie, poematy symfoniczne, utwory kameralne, pieśni solowe.
Dyrygent, którego nazwisko nieodłącznie związane jest ze swoistą kampanią na rzecz wykonywania muzyki polskiej, spożytkował swoją wiedzę również w inny sposób: chętnie instrumentował, opracowywał czy redagował utwory Stefaniego, Elsnera, Kurpińskiego, Chopina, Moniuszki, Karłowicza, Szymanowskiego.
Jako dyrygent zadebiutował w Filharmonii Warszawskiej w sezonie 1904/1905. Na czele tej instytucji stał w latach 1908-1911 i 1924-1934.
W życiorysie artystycznym Fitelberga nie sposób pominąć roku 1905, kiedy to artysta zaangażował się w organizację Spółki Nakładowej Młodych Kompozytorów Polskich. Nazwisko Fitelberga widnieje tam obok Karola Szymanowskiego, Ludomira Różyckiego, Apolinarego Szeluty. Muzycy działali pod patronatem mecenasa sztuki Władysława ks. Lubomirskiego, a celem spółki było m.in. "popieranie nowej muzyki polskiej za pomocą koncertów i wydawnictw własnych utworów stowarzyszonych". To właśnie podczas pierwszego koncertu prowadzonego od pulpitu przez Fitelberga, Szymanowski został "pasowany na kompozytora", a sama data wyznaczyła nowy okres w dziejach muzyki polskiej.
W latach 1934-1939 Fitelberg zorganizował i prowadził Orkiestrę Symfoniczną Polskiego Radia w Warszawie. Na Wystawie Światowej w Paryżu (1937 r.) zespół ten zdobył złoty medal. Do orkiestry, zrekonstruowanej przez Witolda Rowickiego w Katowicach, powrócił w 1947 r. Losy II wojny rzuciły go do obu Ameryk. Od czasu I wojny światowej dyrygował w Rosji, potem współpracował z zespołem Diagilewa, był dyrygentem "Baletów Rosyjskich". Jako mistrz batuty znany był na wielu kontynentach.
Jego działalność pedagogiczna ukształtowała znakomitych dyrygentów, m.in.: K. Stryję, O. Straszyńskiego, M. Mierzejewskiego. Imię Fitelberga nosi ważny Międzynarodowy Konkurs Dyrygentów w Katowicach.
Wierny założeniu propagowania nowej polskiej muzyki, nie zapominał o kolejnym pokoleniu kompozytorów, wprowadzając na estradę utwory Bacewiczówny, Lutosławskiego, Woytowicza, Palestra. Jak podsumowywał Lutosławski, Fitelberg był swego rodzaju instytucją, bez której twórcom trudno byłoby rozwinąć swe talenty i zdobywać zawodowe doświadczenia.
ES
Nasz Dziennik 10-06-2003

Autor: DW