Sandomierz na "Szlaku Jagiellońskim"
Treść
Sandomierz przystąpił do projektu reaktywowania "Szlaku Jagiellońskiego" jako międzynarodowej trasy turystycznej i kulturowej. W okresie rządów dynastii Jagiellonów w Polsce był ważnym miejscem etapowym na królewskim i kupieckim trakcie Kraków - Lublin - Wilno.
Rolę stałego koordynatora w realizowaniu projektu pełni Organizacja Turystyczna "Szlak Jagielloński" (Kraków - Lublin - Wilno) z siedzibą w Lublinie, utworzona podczas Międzynarodowego Zjazdu Miłośników Traktów "Zachód - Wschód" w Lublinie w 2008 roku. Stowarzyszenie to zabiega o rozwój na szlaku ruchu turystycznego w położonych bezpośrednio przy nim miejscowościach, o przywrócenie im dawnej prosperity, m.in. poprzez odnowienie relacji z innymi miastami w Europie. Reaktywowanie projektu wpisane zostało w szerszy projekt o nazwie "Via Regia - Wielka Droga Kulturowa Rady Europy" - drogę, łączącą Santiago de Compostela, Brugię, Erfurt, Kijów i Wilno. Jak podkreśla Janusz Kopaczek, prezes Organizacji Turystycznej "Szlak Jagielloński", trakt ten przez ponad dwa wieki pełnił funkcję europejskiej drogi kulturowej, łącząc cywilizację łacińską i bizantyńską. Choć w ciągu wieków jego panorama kulturowa znacznie się zmieniła, nadal odnajdziemy na nim zamki królewskie w Krakowie i Wilnie, groby Jagiellonów w tamtejszych katedrach, pamiątki unii polsko-litewskiej w Lublinie, miasta w murach i ich przedmieścia, freski bizantyńsko-ruskie, naturalne gościńce, jarmarki. W związku z powyższym każdego roku organizowane będą przejazdy promocyjne trasą Kraków - Lublin - Wilno połączone z uczestnictwem w wydarzeniach artystycznych w poszczególnych miejscowościach.
W bieżącym roku przejazd promocyjny, organizowany na przełomie czerwca i lipca, połączony będzie z udziałem jego uczestników m.in. w obchodach 440. rocznicy unii lubelskiej w Lublinie, Dniach Sandomierza i Turnieju Rycerskim o Miecz Zawiszy Czarnego w Sandomierzu. Do wzbogacania oferty "Szlaku Jagiellońskiego" zaproszone są bractwa rycerskie, jak np. Chorągiew Rycerstwa Ziemi Sandomierskiej, specjalizujące się w rozmaitych inscenizacjach historycznych, koncertach muzyki dawnej i tańca, pokazach kawaleryjskich. Dużą atrakcją turystyczną są "Jarmarki Jagiellońskie", prezentacje kulturalne o zasięgu regionalnym i lokalnym, organizowane w Lublinie, Sandomierzu, Parczewie, Łomazach i Bełżycach. W 2007 roku Lubelskie Stowarzyszenie Turystyki Kulturowej "Zachód - Wschód" oraz Archiwum Państwowe przygotowały wystawę poświęconą historii "Szlaku Jagiellońskiego" oraz rozwojowi projektu dotyczącego jego reaktywowania, a Regionalne Ośrodki Badań i Dokumentacji Zabytków w Kielcach i Lublinie obrały szlak za motyw przewodni Europejskich Dni Dziedzictwa w swoich regionach. Ukazał się również przewodnik pt. "Lublin na trakcie krakowsko-wileńskim".
Znaczenie traktowi łączącemu stolicę Polski i Litwy nadał wielki książę litewski Jagiełło rezydujący w Wilnie. Przybył on do Lublina w 1386 roku, gdzie rycerstwo zgromadzone na zjeździe wybrało go na kandydata do korony, a następnie poprzez Sandomierz do Krakowa. Po chrzcie i ślubie z królową Jadwigą na Wawelu osiadł na polskim tronie. Odtąd wielokrotnie szlak przemierzały orszaki królewskie, dyplomaci, rycerze, duchowni, uczeni, artyści, urzędnicy, kupcy. W Sandomierzu gościli: król Jagiełło z królową Jadwigą, Kazimierz Jagiellończyk, Aleksander Jagiellończyk, Zygmunt Stary, Zygmunt August. Z chwilą ustanowienia na sejmie w Lublinie w 1569 roku Rzeczypospolitej Obojga Narodów stał się on najważniejszą drogą wspólnego państwa. Zaczął tracić na znaczeniu, gdy Zygmunt III Waza przeniósł rezydencję królewską do Warszawy. Wiele sandomierskich zabytków pamięta czasy jagiellońskie, np. zamek, relikty murów obronnych z Bramą Opatowską, dawna kolegiata (katedra) z freskami bizantyńsko-ruskimi fundacji Władysława Jagiełły, mansjonaria ufundowana przez Jana Długosza ze zbiorami Muzeum Diecezjalnego, w którym znajdują się rękawiczki królowej Jadwigi oraz relikwie Krzyża Świętego ofiarowane przez króla po zwycięstwie grunwaldzkim, rynek z ratuszem i podziemiami. Położenie Sandomierza na trakcie krakowsko-wileńskim potwierdza mapa z "Itinerarium Orbis Christiani" wydana w 1579/1580 i 1588 roku.
Alicja Trześniowska
"Nasz Dziennik" 2009-04-02
Autor: wa