Rozmowy o modlitwie

Treść

Jedną z cech odróżniających monastycyzm zachodni od wschodniego jest między innymi geneza jego rozwoju. Jeżeli monastycyzm wschodni powstawał samorzutnie, jako masowy ruch oddolny, to monastycyzm zachodni rozwijał się stopniowo, zaszczepiany odgórnie, słowem i przykładem, przez wybitne osobistości. Z tego właśnie powodu pierwszy okres monastycyzmu zachodniego (ok. 339–435) nazywany jest okresem „ini­cjatorów i myślicieli”, a drugi, następujący po nim, okresem „instytucjonalizacji życia monastycznego” (435–600). Jedną z najważniejszych postaci, które zaszczepiały monastycyzm na Zachodzie, był niewątpliwie wybitny mistrz życia duchowego i pisarz ascetyczny – Jan Kasjan (365–435). W głównym swoim dziele, zatytułowanym Rozmowy z Ojcami, zawarł on syntezę duchowości wschodniej i zachodniej pierwotnego monastycyzmu.

Jeżeli – jak powszechnie wiadomo – Europa została schrystianizowana i ucywilizowana w dużej mierze przez mnichów, to rolę i znaczenie, jakie w tym procesie odegrał Jan Kasjan, trudno przecenić. Na jego dziełach kształciły się bowiem i wychowywały niezliczone zastępy mnichów. Aby lepiej zrozumieć, jaki wpływ wywierały na nich Reguły życia mnichów i Roz­mowy z Ojcami, należy sobie w tym miejscu uzmysłowić dwa fakty.

Po pierwsze – wskazania zawarte w pismach Kasjana miały ogromny wpływ na organizację kształtującego się na Zachodzie monastycyzmu. Świadczą o tym fragmenty z pism Kasjodora (ok. 485–ok. 580), który mnichów swojego klasztoru, Vivarium, gorliwie zachęcał, aby pilnie czytali i chętnie wykonywali zalecenia odnoszące się do życia monastycznego podane przez Jana Kasjana.

Po drugie – od czasów św. Benedykta (ok. 480–547) wpływ Kasjana nie tylko się nie zmniejszył, ale raczej wzrósł. Chociaż bowiem pisma Kasjana zostały powoli zastępowane Regułą Benedykta, to jednak ona sama wyraźnie zalecała, aby codziennie czytać fragment Rozmów Kasjana. Jeżeli będziemy przy tym pamiętali, że aż do XIII wieku benedyktyni zdecydowanie dominowali w ruchu monastycznym na Zachodzie, to łatwiej będzie nam sobie uświadomić olbrzymi wpływ Opata z Marsylii na kształtowanie oblicza ówczesnego chrześcijaństwa.

Dzieła Kasjana oddziaływały jednak mocno także w późniejszych wiekach. Znał je z pewnością św. Dominik (1171/3–1221), często przytaczał św. Tomasz z Akwinu (1225–1274), czytali je i wysoko cenili św. Ignacy Loyola (1491–1556) i św. Teresa z Avili (1515–1582), by wymienić tylko tych kilka największych postaci.

Także dzisiaj, gdy od wieków rozwiązano problem relacji pomiędzy łaską i wolną wolą, lektura dzieł Kasjana nie stanowi w najmniejszym stopniu zagrożenia dla wiary, jego tekst tym bardziej ma ogromne znaczenie w dziedzinie życia duchowego.

Słuchasz fragmentu audiobooka Rozmowy o modlitwie. Dzieło św. Jana Kasjana czyta Jan Paweł Konobrodzki OSB. Polecamy serię komentarzy do apoftegmatów ojca Szymona Hiżyckiego Cisza jest pełnią słowa oraz teksty wprowadzające w duchowość Ojców Pustyni.

Źródło: ps-po.pl, 13 listopada 2018

Autor: mj

Tagi: Rozmowy o modlitwie