Renowacja haczowskiej świątyni
Treść
Budownictwo drewniane, zwłaszcza drewniane kościoły, stanowi nieodłączny element krajobrazu kulturowego Polski. Wieki rozwoju i przemian doprowadziły do wytworzenia się szczególnego bogactwa typów, form i odmian tych budowli. Były one nie tylko domem Bożym, ale i widomym znakiem tożsamości wspólnoty kulturowej oraz obiektem reprezentacyjnym. Do ich fundatorów należeli monarchowie, hierarchowie Kościoła, zakony, rycerstwo - późniejsza szlachta. O układach przestrzennych świątyń decydowały wymogi liturgii i logika konstrukcji.
Polskie katolickie kościoły drewniane są prawdziwymi unikatami w skali światowej. Nie dotrwały do naszych czasów najstarsze kościoły drewniane, jakie powstawały w Polsce obok pierwszych sakralnych budowli kamiennych w dobie chrystianizacji czy organizacji struktur kościelnych. We wczesnym średniowieczu wznoszono je w konstrukcji zrębowej. Najstarsze pochodzą z XV wieku. Zbudowane z nietrwałego budulca, znikały w pożarach, ulegały zniszczeniu w czasach wojen. Niewiele tych bezcennych obiektów, nierzadko o wysokiej wartości historycznej i artystycznej, dotrwało do naszych czasów, więc te, które ocalały, wymagają szczególnej ochrony i troski ze strony społeczeństwa.
Do najcenniejszych drewnianych zabytków w Polsce należy podkarpacki, gotycki kościół w Haczowie, dawnej wsi królewskiej, założonej przez króla Kazimierza Wielkiego - to jedna z najstarszych i największych świątyń drewnianych w Europie, wpisana na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO. Najstarsze partie zrębu haczowskiej świątyni pochodzą z lat 1459-1460. Cenne jest wyposażenie wnętrza, polichromia z 1494 r., polichromowana figura gotycka Madonny z Dzieciątkiem. Piękno formy zawarte jest zarówno w prostej, surowej bryle gotyckiego kościoła - złożonej z korpusu nawowego i węższego prezbiterium, jak i w architektonicznych detalach: w wykrojach okiennych, arkadach i łukach. Dwuspadowy dach kościoła kryty gontem zdobi wieżyczka sygnaturki zwieńczona ażurowym hełmem.
Do świątyni wróciły właśnie po renowacji zabytkowy konfesjonał i prospekt organów. Odnowiono zniszczone przez czas i szkodniki drewno i na powrót pokryto je złoceniami. Wcześniej udało się odrestaurować barokowe ławki kościelne i cztery boczne ołtarze. Odnowie poddany zostanie wkrótce drugi konfesjonał, piszczałki organów i gotycka chrzcielnica, konieczne jest także odrestaurowanie drzwi od południowej strony świątyni oraz zaimpregnowanie gontu pokrywającego dach haczowskiej świątyni.
Alicja Trześniowska
Nasz Dziennik 26-11-2003
Autor: DW