Przed 80. urodzinami... O s. Małgorzacie Borkowskiej słów kilka

06.11.2019

Treść

Urodzona 10 listopada 1939 roku w Warszawie, wówczas okupowanej. Pierwsza z trojga dzieci Witolda, inżyniera konstruktora, a wówczas jeńca w Offlagu, i Walentyny z Szaniawskich. Wczesne dzieciństwo: okupacja i Powstanie; reszta dzieciństwa: stalinowska szkoła w Nakle nad Notecią i Czechowicach na Śląsku. W katechizacji udział znikomy. Koniec dzieciństwa: Bydgoszcz, tam matura w 1956. Ówczesne zainteresowania: literatura, języki obce.

Epizod chrztu. Ojcem chrzestnym miał być stryj Janek, najmłodszy brat ojca, trzech ich było. Poszedł na wojnę, nie wracał; gdzieś w styczniu to było 1941 roku, miałam rok i trochę, zdecydowano, że nie będziemy dłużej czekać i że dziadek luteranin będzie ojcem chrzestnym; to wtedy nie przeszkadzało nikomu. Nie było zwyczaju, by matka była w kościele na chrzcie. Bardzo mi się to nie podobało. Bardzo się bałam. No więc ksiądz pyta, wedle obrzędu: Anno Zofio, czy wyrzekasz się ducha złego? To było: Anna Sophia, abrenuntias satanae? A ja: Nie, nie, ja chcę do mamy! Nieraz mi potem mówiono, że chyba jestem niedochrzczona… Z książkami też miałam problem, bo gdy mi powiedziano, że mój Ojciec wydał książkę, to się ogromnie zdziwiłam. Dla mnie książka to mogła być powieść albo tom bajek, a to było o konstrukcji i obsłudze automatów tokarskich. Wspominałam już o tym, co było dalej… Swoje zdziwienie wyraziłam w najgłupszy możliwy sposób. Powiedziałam: – A ja myślałam, że tylko mądrzy ludzie piszą książki! – Ojciec ryknął śmiechem, zapamiętał to dobrze i zacytował mi z całą satysfakcją trzydzieści lat później, kiedy wyszła pierwsza moja książka... / Fragment książki Porozmawiajmy jak Borkowska z Borkowskim /

Studia: polonistyka w Toruniu (przeniesiony uniwersytet wileński). Od 1958 obok polonistyki tamże filozofia. Od września 1958 także zwrot ku teologii, na razie z doskoku tylko. Magisterium w czerwcu lub maju 1961; praca o Nadobnej Paskwalinie Twardowskiego, a więc z literatury staropolskiej.

Od czerwca 1961 do września 1962 praca w poradni wad wymowy w Toruniu. Od października 1962 dwa lata studiów teologicznych na KUL-u; trzeci rok już po wstąpieniu do klasztoru (27 listopada 1964) zaliczany 1964–1965 przez dojazdy.

3 lipca 1965 obłóczyny: habit, imię zakonne, początek nowicjatu. 4 lipca 1967 pierwsze śluby czasowe. 4 lipca 1970 śluby wieczyste (a o Igorze wtedy jeszcze świat niczego nie słyszał). Obok normalnych prac domowych i zarobkowych początek badań historycznych 1969. Potem kolejne badane archiwa, kolejne prace z dziedziny historii życia monastycznego (głównie żeńskiego) w Polsce; nieco także przekładów, głównie ze starożytnej literatury monastycznej. Kilka powieści.

Moim mistrzem Karol Górski został dopiero, gdy byłam w klasztorze, gdy mnie matka Edyta skierowała do pracy historycznej, o której wtedy pojęcia nie miałam. W wielu miejscach wspominałam, jak do tego przekierowania do prac historycznych doszło, ale dla porządku ci to przypomnę. Zamiatałam, chyba krużganek, a od czasów lubelskich nazywana byłam Misiem; Matka przechodziła, popatrzyła z politowaniem i powiada: Misiu, sprzątać to ty się nie nauczysz, zajmij się jakimś pisaniem… – A co mam pisać? – ja na to. – Jest tu profesor Górski (na wakacjach był w Żarnowcu co roku), on ci powie, co robić. Odczekałam, aż przyszedł na kolację, i mówię mu, że może bym się mu na coś przydała. Jak się rozpromienił! Co byś powiedział, gdyby ci ktoś ofiarował czeladnika na przynieś, wynieś, pozamiataj, gdy u ciebie jest ileś prac spiętrzonych i nie wiesz, kiedy się do której zabrać? Pierwsza rzecz, zasadził mnie do kolacjonowania kopii maszynowej i rękopisu konferencji matki Magdaleny Mortęskiej. To miało wszystkie zalety, po pierwsze wszystko praca z tekstem, więc w sam raz dla polonistki, po drugie staropolszczyzna, coś w moim guście, po trzecie Mortęska – benedyktynka, ja też... / Fragment książki Porozmawiajmy jak Borkowska z Borkowskim /

2011 doktorat honoris causa na KUL-u. Od 2011 do 2016 pobyt w Staniątkach (mistrzyni nowicjatu). Powrót do Żarnowca.

Od 2016 udział w pracach Komisji Historycznej diecezji toruńskiej dot. beatyfikacji Magdaleny Mortęskiej; także od 2016 (ukazanie się Oślicy Balaama) posługa „kaznodziejska” przez konferencje i rekolekcje w Żarnowcu i na zaproszenie.

Jako podziękowanie przygotowaliśmy specjalny materiał wideo, na którym zobaczycie kilka osób, świeckich i duchownych, którzy dzielą się swoimi przemyśleniami po lekturze Oślicy Balaama. Publikujemy ten materiał również z okazji zbliżających się 80. urodzin s. Małgorzaty Borkowskiej, które wypadają 10 listopada 2019.

Publikacje s. Małgorzaty Borkowskiej

A w naszym klasztorze… (wspólnie z o. Konradem Małysem OSB), Kraków 2013.

Porozmawiajmy jak Borkowska z Borkowskim (wspólnie z Igorem Borkowskim), Kraków 2019.

Abba, powiedz mi słowo, Kraków 2019.

Białe i bure. Historia życia monastycznego w dużym skrócie, Kraków 2019.

Bożek templariuszy, Kraków 2011.

J. Leclercq, Chrystus w oczach średniowiecznych mnichów, Kraków 2001 (przekład).

Chrystus życiem Marmiona (biografia i antologia), Kraków 2018; toż w przekładzie czeskim: Kristus żiwot Marmionuv, Praha 2001.

Czarna owca (biografia bł. Kolumby Gabrielówny), Kraków 2018.

Dekret w niebieskim ferowany parlamencie (wybór testamentów z XVII–XVIII wieku), Kraków 1984.

Do ciotusieńki dobrodziejki, Kraków 2019.

Jednego potrzeba, Kraków 2018.