Polskie Kresy

Treść

W księgarniach pojawiła się książka "Kresy w oczach oficerów KOP", zawierająca unikatowe materiały z 1935 roku, dotyczące osiemnastu gmin kresowych. Znajdziemy w niej zarówno dane historyczne, jak i statystyczne, charakteryzujące wybrane gminy w aspekcie narodowościowym, wyznaniowym, zawodowym, gospodarczym i innych.

"Kresy Wschodnie to nie tylko Lwów, Wilno, Grodno czy choćby Tarnopol. Kresy to także wieś. Wieś biedna i zacofana. To małe miasteczka, niepołączone siecią dróg z żadnym większym ośrodkiem, o ulicach bez twardej nawierzchni, odległe nieraz o kilkanaście kilometrów od najbliższej stacji kolejowej" - pisze we wstępie książki Jan Widacki. To właśnie tym biednym i słabo rozwiniętym gminom oficerowie oświatowi poszczególnych batalionów Korpusu Ochrony Pogranicza (KOP) poświęcili w 1935 roku szczególną uwagę. W książce znajdziemy więc opracowania dotyczące osiemnastu miejscowości położonych przy wschodniej granicy II Rzeczypospolitej, w województwach białostockim, wileńskim, poleskim, wołyńskim i tarnopolskim, a mianowicie gmin: Berżniki, Orany, Nowe Troki, Niemenczyn, Słobódka Zawierska, Łużki, Stopce, Snów, Wieniec, Czuczewicze, Horsk i Dawidgródek, Kisorycze, Ludwipol, Hoszcza, Nowomalin, Husiatyn i Białobożnica-Kalinowszczyzna. Niezwykłość tego dotąd niepublikowanego zbioru polega na tym, że zawiera on nie tylko dane historyczne czy gospodarcze, ale także o stosunkach społeczno-oświatowych i szczegółową charakterystykę mieszkańców z tamtego czasu.
Autorzy zaczynają opisy gmin od ich położenia i przedstawienia krótkiej historii, następnie ukazują warunki ekonomiczne i komunikacyjne. Podają liczbę ludności zamieszkującej ich tereny, narodowość i wyznanie ludzi oraz krótką charakterystykę stosunków zawodowych i społecznych. Dużo miejsca poświęcają oświacie, wymieniając placówki szkolne, występujące organizacje czy stowarzyszenia.
Warto sięgnąć po tę książkę, żeby dowiedzieć się, jak wyglądało życie Polaków na Kresach Wschodnich tuż przed II wojną światową, a także poznać szeroko zakrojoną pracę Korpusu Ochrony Pogranicza. Poza podstawowym zadaniem, czyli ochroną granicy wschodniej i zapewnieniem bezpieczeństwa w pasie granicznym, KOP podejmował najróżniejsze działania społeczne i kulturalno-oświatowe, które miały na celu podnieść materialny i duchowy poziom ludności polskiej zamieszkującej tamte tereny.
Piotr Czartoryski-Sziler

Książkę "Kresy w oczach oficerów KOP" można nabyć w Wydawnictwie Unia w Katowicach, 40-126 Katowice, ul. Okrzei 1, tel./faks (32) 258 09 01, 258 50 46, e-mail: unia@cyberia.pl.

"Nasz Dziennik" 2005-10-25

Autor: ab