Polska wieś zawsze wierna
Treść
Na Podkarpaciu trwają obchody 28. rocznicy największych w powojennej Polsce protestów chłopskich i podpisania porozumień rzeszowsko-ustrzyckich. Gwarantowały one rolnikom możliwość zrzeszania się w niezależne związki zawodowe, dając tym samym podstawy samorządności wiejskiej, a także m.in. prawo do wolnego obrotu ziemią. Uroczystościom towarzyszy wystawa pt. "Strajki ustrzycko-rzeszowskie grudzień 1980 - luty 1981".
Ekspozycję przygotowaną przez rzeszowski IPN można od dziś do środy oglądać w Urzędzie Miejskim w Ustrzykach Dolnych. Na wystawie zgromadzono dokumenty, fotografie, informacje prasowe i plakaty dotyczące m.in. sytuacji polskiej wsi przed rokiem 1980, początków niezależnego ruchu ludowego, przebiegu i skutków strajków chłopskich z przełomu 1980/1981 roku. Wśród materiałów ilustrujących to wydarzenie są dokumenty wytworzone przez organy bezpieczeństwa, a także fotografie i materiały "Solidarności". Porozumienia w Rzeszowie kończące 50-dniowy ogólnopolski strajk robotniczo-chłopski podpisano w nocy z 18 na 19 lutego, a w Ustrzykach Dolnych 20 lutego 1981 roku, pół roku po słynnych porozumieniach w Szczecinie, Gdańsku i Jastrzębiu. W 58 punktach uzgodniono szereg spraw dotyczących rolników, którzy otrzymali gwarancję prawa do utworzenia niezależnego związku zawodowego, nienaruszalność chłopskiej własności i wolność w obrocie ziemią. Ponadto zostały zrównane prawa rolników indywidualnych z prawami gospodarstw państwowych. Sygnatariuszami porozumienia byli przedstawiciele ówczesnych władz, Komitet Strajkowy - działający w imieniu Ogólnopolskiego Komitetu Założycielskiego Związku Zawodowego Rolników Indywidualnych, przedstawiciele MKZ NSZZ "Solidarność" w Rzeszowie i Krajowej Komisji Porozumiewawczej NSZZ "Solidarność". Porozumienie poprzedził strajk chłopski w Ustrzykach Dolnych i okupacja Domu Kolejarza w Rzeszowie zorganizowana przez regionalne struktury NSZZ "S", czynnie wspierane przez tysiące Polaków z abp. Tokarczukiem na czele. Mimo prób rozbicia strajku przez SB, MO i ZOMO; protestujący choć nie uzyskali jeszcze oficjalnego uznania jako rolnicze związki zawodowe (rejestracja NSZZ "S" Rolników Indywidualnych nastąpiła w maju 1981 roku), to zmusili władze do ustępstw m.in. w zakresie zagwarantowania nienaruszalności chłopskiej własności i wolności w obrocie ziemią, zrównania praw rolników indywidualnych z prawami gospodarstw państwowych, zrównania praw socjalnych mieszkańców wsi i miast, korzystnych zmian w oświacie na wsi oraz uznania praw religijnych, zezwoleń na budowę kościołów i opieki duszpasterskiej w wojsku. Oryginalny egzemplarz Porozumień Rzeszowsko-Ustrzyckich znajduje się w Skarbcu Pamięci Narodu na Jasnej Górze.
Mariusz Kamieniecki
"Nasz Dziennik" 2009-02-23
Autor: wa