Polacy i Niemcy po Powstaniu Listopadowym

Treść

W czwartek w Muzeum Kultur Europejskich w Berlinie została udostępniona do zwiedzania niemiecka edycja wystawy "Solidarność 1830. Niemcy i Polacy po Powstaniu Listopadowym 1830 roku.". Ekspozycję otworzyli minister kultury i dziedzictwa narodowego Kazimierz Michał Ujazdowski oraz pełnomocnik rządu federalnego do spraw kultury i mediów Bernd Neumann. Wydarzenie to spotkało się z dużym zainteresowaniem niemieckiej publiczności.

- Wystawa ilustruje mało znany fragment naszej wspólnej historii. Po upadku Powstania Listopadowego, kiedy tysiące emigrantów polskich musiało opuścić swoją Ojczyznę, a rządy niemieckich landów nie dawały im schronienia, wielu z nich spotkało się na terenie państw niemieckich z przychylnym przyjęciem miejscowych społeczności - powiedział minister Kazimierz Michał Ujazdowski do publiczności licznie zgromadzonej na otwarciu wystawy.
Historia Polski nie jest powszechnie znana w Niemczech. Ekspozycja przypomina rozbiory Polski w XVIII w., Insurekcję Kościuszkowską, udział Polaków w walkach u boku napoleońskiej Francji. Najwięcej miejsca poświęcono dziejom Powstania Listopadowego. Możemy zobaczyć liczne obrazy i grafiki przedstawiające sceny batalistyczne oraz portrety naszych wodzów. Zgromadzono dokumenty archiwalne dokumentujące aktywność społeczeństwa niemieckiego i oficjalną politykę władz państw niemieckich wobec walki Polaków z rosyjskim zaborcą, a także poparcie dla naszych dążeń niepodległościowych w prasie i wspomnieniach. Dużo miejsca poświęcono fenomenowi, jakim była Wielka Emigracja.
Do najcenniejszych i najbardziej znanych eksponatów należy obraz Dietricha Montena "Finis Poloniae" ze zbiorów Alte Nationalgalerie w Berlinie. Stał on się symbolem Polaków opuszczających Ojczyznę. Motyw ten często spotykamy w malarstwie i grafice, stanowił także dekorację na przedmiotach codziennego użytku. Eksponowany jest również rękopis uwertury "Polonia" skomponowanej przez R. Wagnera w latach 1831-1836.
Obraz Raynauda Freresa "Masakra Polaków w Fiszewie 1832" przypomina mord, jakiego dopuścili się żołnierze pruscy na bezbronnych żołnierzach polskich (9 zginęło, a 12 zostało rannych), którzy nie chcieli powrócić do Królestwa, gdzie spotkałyby ich represje władz carskich. Inny natomiast był stosunek społeczeństw niemieckich, co obrazują grafiki przedstawiające manifestacje poparcia dla Polaków. Największa z nich miała miejsce w Maxburgu w maju 1832 r. z udziałem około 25 tys. ludzi.
Okres fascynacji niepodległościowymi dążeniami Polaków ze strony społeczeństw państewek niemieckich zwany Polenbegeisterung trwał kilka lat po upadku Powstania Listopadowego. Na rzecz emigrantów polskich, mimo sprzeciwów oficjalnych władz niemieckich, przeprowadzano zbiórki pieniężne, urządzano koncerty i bale charytatywne.
Na wystawie zaprezentowano ponad 200 eksponatów pochodzących ze zbiorów niemal czterdziestu instytucji i zbiorów prywatnych z Polski Niemiec, Francji i Szwajcarii.
Ekspozycja przygotowana przez Zamek Królewski we współpracy z berlińskim Muzeum Kultur Europejskich czynna będzie do końca kwietnia. Wkrótce będzie ją można zobaczyć w Brukseli, Paryżu i Turynie.
Andrzej Kulesza

żródło: "Nasz Dziennik" 2006-03-04

Autor: mj