Pamiątki twierdzy Przemyśl

Treść

W Muzeum Narodowym Ziemi Przemyskiej otwarto niezwykle interesującą wystawę pt. "Twierdza Przemyśl w okresie I wojny światowej". Ekspozycja, ukazująca historię i niezwykłe walory przemyskich fortyfikacji (goszcząca niedawno na Węgrzech), przedstawia wiele nigdy dotąd nie prezentowanych pamiątek unikatowego w skali europejskiej zespołu obronnego.
Wystawa prezentuje unikalne zdjęcia i plany, mapy, szkice sytuacyjne, pamiętniki, dzienniki oraz szereg meldunków dotyczących operacji wojskowych z lat 1914-1915. Materiały te pochodzą m.in. z odnalezionego w 1966 r. w jednej z przemyskich kamienic tzw. archiwum ppłk. Eleka Molnára - dowódcy 8. pułku piechoty honwedów, który wbrew rozkazom dowództwa nie zniszczył dokumentów, zachowując je dla przyszłych pokoleń. Do cenniejszych pamiątek należy pióro cesarza Franciszka Józefa, który wielokrotnie wizytował Przemyśl.
Zbiory uzupełniają mundury żołnierskie z epoki, broń, a także przedmioty codziennego użytku obrazujące życie w twierdzy. Ekspozycja obrazuje również okres budowy, wywołany ze szklanych negatywów zapis oblężenia twierdzy oraz jej stan współczesny. Twierdza Przemyśl wzniesiona na przełomie XIX i XX w. jest trzecią co do wielkości w Europie - po Verdun i Antwerpii - pod względem toczonych tu walk. Dziś większość z fortów, nadgryziona zębem czasu, nie przypomina swej dawnej świetności.
Pozostałością tamtej epoki jest kilkadziesiąt zrujnowanych obiektów, a jedyny dość dobrze zachowany to zagospodarowany fort w Łętowni, nad którym opiekę sprawuje oddział przemyski Towarzystwa Fortyfikacji. Zabytkowe forty prezentują unikatowe wartości historyczne, architektoniczne, a także - co ważne dla turystów - panoramiczne. Jak powiedział nam Jacek Błoński z MNZP, wystawa prezentowana była w Forcie Monastor na Węgrzech, gdzie cieszyła się olbrzymią popularnością. - W planach mamy prezentację wystawy w Szwajcarii. Warto bowiem dodać, że jednym z budowniczych twierdzy Przemyśl był szwajcarski inżynier Daniel Salis-Soglio, którego nazwę nosi dziś fort nr I w Siedliskach.
Na razie ekspozycję przygotowaną przez Dział Historii MNZP można oglądać w nadsańskim grodzie do końca października br.
Mariusz Kamieniecki
28.07.2003
Nasz Dziennik

Autor: DW