Odnowiony skarb

Treść

W bazylice kolegiackiej pw. Świętego Ducha w Przeworsku (Podkarpacie) dobiegły końca prace przy restauracji wiernej repliki Bożego Grobu. Wcześniej na ścianach oraz w kopule kaplicy przylegającej do gotyckiej świątyni odnowiono niezwykle cenne XVIII-wieczne malowidła wykonane w kręgach artystycznych szkoły włoskiej, a także sztukaterie. Przeworska świątynia to jedna z nielicznych, a zarazem cenniejszych budowli gotyckich w Polsce, którą chętnie odwiedzają zarówno historycy sztuki, jak i turyści z kraju i zagranicy. Do cenniejszych zabytków bazyliki należy dobudowana do bocznej nawy w 1692 roku kaplica Grobu Bożego - jedna z dwóch, obok Miechowa, na obszarze Małopolski. W centralnym miejscu kaplicy - dzieła Bożogrobców - znajduje się wierna replika Bożego Grobu wzorowana na jerozolimskim oryginale, wykonana w 1712 roku. W ten sposób zakonnicy chcieli przybliżyć wiernym szczególne miejsce z Ziemi Świętej. Na przestrzeni wieków kaplica, która jest przede wszystkim miejscem kultu, a także atrakcją dla turystów, była wielokrotnie przebudowywana, a dzisiejsza stylistyka pochodzi z XIX stulecia. Dotyczy to również samego Bożego Grobu, który na przestrzeni wieków tracił swój pierwotny charakter, a jego wygląd i kolorystyka przed renowacją w niczym nie przypominały oryginału. Zdaniem Mariusza Czuby, podkarpackiego wojewódzkiego konserwatora zabytków, restauracja Bożego Grobu w Przeworsku była niezwykle ważnym przedsięwzięciem. - W trakcie prac konserwatorskich przywrócony został oryginalny XVIII-wieczny wygląd budowli nadany przez jego twórców w momencie powstania kaplicy. Pierwotny wygląd można było odtworzyć przede wszystkim na podstawie zachowanych XVIII-wiecznych opisów, z których wynikało, że cała konstrukcja Bożego Grobu pokryta była szlachetnym złotem. Złocenia znajdowały się także pod wierzchnią warstwą przemalowań, co po raz kolejny wskazywało, że pierwotnie cała budowla była wyzłocona i z wyglądu przypominała potężny relikwiarz. Z tego można też wysnuć wniosek, że budowniczy wznoszący to monumentalne dzieło posiłkowali się relikwią w formie Bożego Grobu i potraktowali odtworzenie tej budowli w sposób bardzo dosłowny - uważa Mariusz Czuba. Na podstawie zachowanych fotografii konserwatorzy odtworzyli także, tempietto, czyli wieżyczkę - budowlę na planie koła stanowiącą zwieńczenie grobu. Choć efekt prac budzi wrażenie, to sporo problemów przysporzyło także pokrycie grobu 24-karatowym złotem, które zwykle kładzione jest na podłoże drewniane, a w tym przypadku konserwatorzy musieli nałożyć je na tynk. Jak powiedział nam proboszcz i kustosz przeworskiej bazyliki ks. Stanisław Szałankiewicz, odnowiono też dwa ołtarze znajdujące się wewnątrz kaplicy, które są niejako uzupełnieniem Bożego Grobu, a na które powróciły dwa bardzo cenne obrazy z XVII wieku. - Pierwszy z ołtarzy przedstawia obraz zdjęcia Pana Jezusa z Krzyża i Boży Grób, a drugi św. Marię Magdalenę wraz z uczniami Chrystusa przy pustym grobie. Prace przy renowacji Bożego Grobu kosztowały ponad 420 tysięcy złotych i zostały sfinansowane z budżetu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, ze środków podkarpackiego wojewódzkiego konserwatora zabytków oraz z ofiar wiernych - informuje ks. Szałankiewicz. Warto wspomnieć, że wraz z restauracją zabytku odnowiona została cała kaplica, w tym bezcenne malowidła ścienne typu iluzjonistycznego z pierwszej ćwierci XVIII wieku. Przedstawiają one historię zbawienia i zgodnie z ideą Bożogrobców nawiązują do kultu śmierci i zmartwychwstania Chrystusa. Wszystkie te sceny mają charakter religijny i ideowo łączą się z kultem Bożego Grobu. Do zakończenia prac w obrębie kaplicy pozostało jeszcze położenie posadzki. - Ufamy, że odnowiona kaplica stanowiąca szczególny i jedyny w swoim rodzaju przedmiot czci dla Chrystusa Zmartwychwstałego przyciągnie kolejne rzesze pielgrzymów. W tym celu zwrócimy się do metropolity przemyskiego o uznanie naszej bazyliki za sanktuarium Bożego Grobu - zapowiada ks. Stanisław Szałankiewicz. Warto dodać, że na przestrzeni kilku ostatnich lat w przeworskiej świątyni odrestaurowano m.in. wyjątkowo cenny XVIII-wieczny ołtarz główny z krucyfiksem z początku XVI wieku, stalle, obrazy epitafijne, np. epitafium Rafała Tarnowskiego, XV-wieczne najwybitniejsze dzieło malarstwa tego okresu na Podkarpaciu malowane za pomocą tempery na desce, a także cztery kamienne płyty nagrobne rodziny Tarnowskich; odnowiono też całe prezbiterium świątyni. Mariusz Kamieniecki "Nasz Dziennik" 2008-01-05

Autor: wa