Oddać swoje życie za brata

08.10.2018

Treść

Dwaj bracia udali się do miasta, by sprzedać to, co wykonali. Kiedy w mieście rozeszli się w różne strony, jeden z nich popełnił grzech nieczysty. Brat przybył do niego i rzekł: „Wracajmy, bracie, do naszej celi”. Ten zaś odrzekł: „Ja nie wracam”. „Dlaczego, bracie”, zapytał tamten. On odpowiedział: „Dlatego, że kiedy odszedłeś ode mnie, uległem pokusie i dopuściłem się nierządu”. Brat chcąc go pozyskać zaczął mówić, że i jemu się to przydarzyło, kiedy był sam bez niego. „Idźmy jednak i czyńmy wspólnie pokutę z wszystkich sił, a Bóg wybaczy nam, grzesznikom”. Kiedy wrócili do celi, donieśli starcom, co im się przydarzyło, a ci dali im zlecenia, jaką mają odbyć pokutę. Jeden z braci nie czynił jednak pokuty za siebie, lecz za drugiego brata tak, jak gdyby sam zgrzeszył. Bóg wejrzał na jego poświęcenie i na jego trud miłości (por. 1 Tes 1,3) i po upływie paru dni objawił jednemu ze starców, że z powodu wielkiej miłości owego brata, który nie zgrzeszył, odpuścił temu, który popełnił grzech nieczysty. Zaprawdę, to znaczy właśnie oddać swoje życie za brata (J 15,13).

Czyta: Jan Paweł Konobrodzki OSB

Słowo apophthégma – apoftegmat, sentencja, wypowiedź, pochodzi od greckiego czasownika apophthéngomai – „wypowiadać, wygłaszać” i występuje po raz pierwszy w Hellenikach Ksenofonta. Można by podać takie określenie apoftegmatu: jest to zgrabna, dowcipna, cięta wypowiedź, z jakimś przynajmniej ogólnym określeniem okoliczności jej wygłoszenia (kto, kiedy, dlaczego). Tak występuje w najbardziej znanych zbiorach apoftegmatów starożytnych: Apophthegmata rerum et imperatorum i Apophtegmata Lakonika Ps. Plutarcha. Klasyczna forma apoftegmatu to: „zapytał… odpowiedział”. Odpowiada ono mniej więcej łacińskiemu terminowi dictum – „cięta odpowiedź, anegdota”; Cicero, cytowany przez Makrobiusza podaje określenie: quae facete et breviter at acute locuti (sumus). Zbliżonym terminem jest apomneúma – „zdanie godne pamięci oparte na wspomnieniu”; terminu tego używali w stosunku do Ewangelii św. Justyn, Tacjan i Orygenes.

U podstaw więc gatunku apoftegmatów stoi z jednej strony charyzmat starca polegający na darze słowa (gr. tu logu charisma), którym dzieli się z innymi. Ten dar słowa rodził się w czasie lat spędzonych na modlitwie, na rozmyślaniu i w ciszy. Ojcowie znają wartość daru słowa. Nie zawsze więc odpowiadają od razu proszącemu o nie. Czasami musi on czekać na nie kilka dni. Nie dotyczy to tylko początkujących mnichów, ale nawet i wielkich mistrzów, jak w naszym wypadku abba Pojmen. Nie jest to li tylko próba pokory, ale również wypróbowanie pytającego, czy jest on gotów zapłacić upokorzeniem i długim czekaniem za ten dar słowa, innymi słowami: czy mu na nim naprawdę zależy (ks. Marek Starowieyski, ze Wstępu do książki Apoftegmaty Ojców Pustyni, tom 1)