Od abaka do komputera

Treść

Abak - pierwszą maszynę liczącą, zegary słoneczne, piaskowe, nocne, magiczną kulę, ruchomy model nieba, komputer "od środka", obrotową mapę nieba nad Krakowem i wiele innych ciekawych przyrządów do obliczeń, mierzenia czasu, badania fal głosowych i świetlnych oraz obserwacji nieba zgromadzono na interaktywnej wystawie dydaktycznej "Nauki dawne i niedawne" na Zamku Kazimierzowskim w Sandomierzu.
Do 10 grudnia br. można organizować w muzeum interesujące lekcje z dziedziny astronomii, fizyki i matematyki, ponadto zwiedzający mogą sami prowadzić obserwacje i doświadczenia. Taki atrakcyjny sposób upowszechniania wiedzy z zakresu nauk ścisłych zaproponowało Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, które przygotowało wystawę. Wybrane zagadnienia i zjawiska zostały ujęte w historycznych opisach. Określono też praktyczne zastosowanie eksponowanych instrumentów, m.in. w nawigacji, astronomii, geodezji, miernictwie, lotnictwie. Ciekawostką jest, że na wystawie zaprezentowane są kopie historycznych przyrządów astronomicznych, których oryginały znajdują się w Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego. Do nich należy np. torquetum, przyrząd do pomiaru pozycji ciał niebieskich - z zachowanych dwu tego typu średniowiecznych przyrządów w świecie jeden znajduje się właśnie w muzeum krakowskiego uniwersytetu. Warto zwrócić uwagę na astrolabium planisferyczne, cenione przez średniowiecznych i renesansowych astronomów, czy laskę Jakuba - jeden z najstarszych instrumentów do pomiaru kąta pomiędzy dwoma odległymi i niedostępnymi punktami. Dzięki niemu z wartości zmierzonych kątów astronomowie wyliczali szerokość geograficzną, żeglarze określali położenie na morzu, a mierniczy wyznaczali wysokość wznoszonych budowli.
Wystawę chętnie zwiedza nie tylko młodzież, ale i dorośli. Szczególnie atrakcyjny jest astronomiczny dział ekspozycji. Na dotykowym ekranie można oglądać obrazy nieba, układ słoneczny, planety, gwiazdy, galaktyki, mgławice, komety - nawet najdalsze zakątki obserwowanego wszechświata. Ciekawe są również fotografie sond, promów, stacji i teleskopów kosmicznych, laboratorium do badania wszechświata w promieniach Roentgena czy astronautów podczas misji na Księżycu w 1972 roku.
Alicja Trześniowska
"Nasz Dziennik" 2006-11-23

Autor: wa