Ocalić dla potomnych

Treść

Naukowcy i studenci z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie zakończyli poszukiwania przy użyciu georadaru fundamentów, tuneli, piwnic i innych znajdujących się pod ziemią struktur pozostałych po stojącym niegdyś w Dowspudzie (Podlaskie) wspaniałym, neogotyckim pałacu hrabiego Ludwika Paca. Badania prowadzone były pod kierunkiem dr inż. Kamili Wawrzyniak i dr. inż. Jerzego Ziętka z Katedry Geofizyki AGH. Ostatnie prace archeologów prowadzone były w Dowspudzie w latach 80. ubiegłego wieku. Wtedy objęto nimi jedynie część pozostałości po dawnej rezydencji Paców. Obecnie badania nakierowane zostały na poznanie układu i zasięgu sieci podziemnych piwnic i korytarzy pałacu. Użycie w tym celu georadaru pozwala namierzyć fundamenty, mury bez naruszania struktury ziemi, co jest ważne ze względu na ochronę przyrodniczą tego terenu. Prowadzący badania archeolodzy z Koła Naukowego Geofizyków GEOFON z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie twierdzą, że przeprowadzone przez nich prace wynikały nie tyle z ciekawości poznania tajemnic XIX-wiecznych piwnic hrabiego Ludwika Michała Paca, ile z koniecznej konserwacji i możliwości zagospodarowania pozostałości pałacu. Na wyniki badań georadarem przyjdzie jednak trochę poczekać, ponieważ analizy zdjęć wykonanych tym urządzeniem są żmudne i wymagają wielkiej umiejętności odczytywania danych. Kiedy jednak naukowcy będą już je mieli, wówczas przekażą je archeologom i architektom, którzy przygotują teren do zamierzonej częściowej rekonstrukcji obiektu. Powiat suwalski jako właściciel założenia parkowo-pałacowego w Dowspudzie i organizator badań archeologicznych wypracowuje obecnie w porozumieniu z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków i Muzeum Podlaskim w Białymstoku plan działań koniecznych do ochrony i jak najlepszego wykorzystania ruin pałacu. Dowspuda około roku 1639 stała się własnością magnackiego rodu Paców. Ostatnim jej właścicielem był hrabia Ludwik Michał Pac (1778-1835), w owym czasie jeden z najbogatszych ludzi w Rzeczypospolitej. Wyjazdy do Włoch i zetknięcie się z prądami artystycznymi epoki uczyniły z niego konesera i mecenasa sztuki. Ludwik Pac jako pierwszy w Polsce postanowił wybudować swą rezydencję w Dowspudzie w stylu neogotyckim, opartym na wzorach angielskich, który dopiero stawał się modny. W tym celu zatrudnił Piotra Bosio, a później włoskiego architekta Henryka Marconiego. Między 1820 a 1823 rokiem powstało tutaj wspaniałe założenie pałacowo-parkowe - jeszcze raz ucieleśniło się znane przysłowie: "Wart Pac pałaca, a pałac Paca". Pałac w Dowspudzie był jedynym czystym neogotykiem angielskim w Polsce. Inne budowle, jak Wilanów, Radziejowice i Łańcut, powstały na zasadzie naśladownictwa. Po upadku Powstania Listopadowego, którego hrabia Michał Pac był pierwszym wodzem naczelnym, rząd carski skonfiskował jego dobra. Pac musiał uciec za granicę. Na emigracji wspierał działalność polskich towarzystw naukowych i kulturalnych. Zmarł w Turcji w 1835 roku. Natomiast pałac i przylegający do niego przepiękny 13-hektarowy park, pozbawione opieki, uległy z czasem zniszczeniu. Obecnie część parku i pozostałe fragmenty pałacu są odrestaurowane i udostępnione zwiedzającym. Adam Białous "Nasz Dziennik" 2008-06-16

Autor: wa