Obrona prawdy

Treść

VIII Przykazanie Boże brzmi: "Nie będziesz mówił przeciw bliźniemu twemu kłamstwa jako świadek" (Wj 20, 16). Zabrania ono "fałszowania prawdy w relacjach z drugim człowiekiem" (KKK nr 2464). Broni natomiast prawdy, jako ważnej wartości i zasady w stosunkach pomiędzy ludźmi. Bóg, który miłuje prawdę i jest Nią sam, pragnie ustrzec człowieka od zagubienia się w kłamstwie i nieszczerości. Rozważając zobowiązania moralne, jakie rodzi VIII Przykazanie, trzeba, abyśmy na początku zatrzymali się na chwilę nad rolą słowa (mowy) w naszym życiu. Człowiek jest istotą, w której życiu ogromną rolę odgrywa słowo. Jest istotą "słowną" najpierw w tym znaczeniu, że został stworzony przez Słowo. Bóg wypowiedział swe "uczyńmy człowieka" (Rdz 1, 26) i dzięki temu aktowi woli Boga człowiek stał się koroną stworzenia. Zaistniał. Chrześcijanin jest człowiekiem słowa również dlatego, że uwierzył w "Słowo, które stało się Ciałem i zamieszkało między nami" (J 1, 14) oraz żyje "słowem, które pochodzi z ust Bożych" (Mt 4, 4). Jest istotą żyjącą słowem również w tym znaczeniu, że wypowiada słowa lub "dotrzymuje słowa". Nieraz nie zdajemy sobie sprawy z tego, jak bardzo słowa przenikają naszą rzeczywistość i ją tworzą. Są one również zwierciadłem czasu, w jakim żyjemy, przekazują ducha człowieka, ideały, mówią o nim samym. Żyjemy zanurzeni w słowa. Są wśród nich takie, których używamy codziennie w naszych rozmowach. Istnieją też słowa odświętne, wzruszające, zarezerwowane na specjalne okazje. Posługujemy się słowami - "wytrychami", "kluczami", których wypowiedzenie rodzi setki skojarzeń, i słowami niemówiącymi dosłownie nic. W słownikach znajdujemy słowa staromodne, które wyszły z użycia, niczym domowe wynalazki sprzed kilkudziesięciu lat, zapomniane, oraz słowa "trendy", "cool", jakimi wyraża się gwarna ulica. Z niektórymi słowami żyjemy za "pan brat", wypowiadamy je jednym tchem, ale są i trudne w wymowie: takie, które wykrzywiamy, niczym usta dziecka podczas płaczu, wymawiamy niewyraźnie, bełkotliwie. Znamy słowa ratujące nas w trudnych chwilach, pewne jak koła ratunkowe, dające poczucie bezpieczeństwa, przywracające nadzieję i słowa, które zabijają. Są słowa przeznaczone wyłącznie do modlitwy, do pracy, wyrażania uczuć lub ukrywania ich. Nasz narodowy poeta napisał: "Chodzi mi o to, aby język giętki/ Powiedział wszystko, co pomyśli głowa" (Juliusz Słowacki, "Beniowski"). Słów można słuchać, wypowiadać je, analizować, przyjmować lub odrzucać... Słowa można zapominać lub długo - nieprzebaczone - nosić w sercu. Słów można się uczyć, wierzyć im lub nie, wstydzić, entuzjazmować, podziwiać... Jest tak wiele słów. Najbardziej rozbudowane języki mają ich po kilkaset tysięcy. Bóg pragnie, aby słowa człowieka były prawdziwe. Dlatego w Dekalogu znalazł się zakaz mówienia nieprawdy. Czytając dosłownie Wj 20, 16, możemy uznać, że przykazanie to odnosi się tylko do jednej, sprecyzowanej sytuacji - do wystąpienia w sądzie jako świadek lub oskarżyciel. Takie spojrzenie na VIII Przykazanie potwierdzają słowa Jezusa, który analizując Dekalog, powiedział: "Słyszeliście... że powiedziano przodkom: Nie będziesz fałszywie przysięgał, lecz dotrzymasz Panu swej przysięgi" (Mt 5, 33). Jednak już Naród Wybrany w Starym Testamencie, a tym bardziej Kościół Chrystusa rozumiał zawsze nakaz mówienia prawdy szerzej. Dotyczył on każdej sytuacji życiowej. Trzeba "być z prawdy" i "żyć prawdą" oraz wypełniać czyny sprawiedliwe. Jezus piętnował postawę tych, którzy odrzucali prawdę, jaką głosił, i żyli obłudnie, zachowując pozory religijności i sprawiedliwości (zob. J 8, 39-40). On przyszedł na świat, aby nauczać prawdy (Łk 20, 21) i chce, aby Jego uczniowie oddawali cześć Bogu "w Duchu i prawdzie" (J 4, 23). Tak więc każdy chrześcijanin ma żyć prawdą i służyć jej nie tylko przy szczególnych okazjach, ale zawsze. Dlatego Jezus modlił się o to, aby Jego uczniowie uświęcali się w prawdzie. "Uświęć ich w prawdzie. Słowo Twoje jest prawdą. Jak Ty Mnie posłałeś na świat, tak i Ja ich na świat posłałem. A za nich Ja poświęcam w ofierze samego siebie, aby i oni byli uświęceni w prawdzie" (J 17, 17-19). ks. Zbigniew Sobolewski "Nasz Dziennik" 2008-07-18

Autor: wa