"Obcy" w muzeum etnograficznym

Treść

"Karnawałowi goście ze świata. 'Obcy' w polskich zwyczajach kolędniczych" to tytuł wystawy, która dziś wieczorem zostanie otwarta w stołecznym Państwowym Muzeum Etnograficznym. Ekspozycja, przygotowana głównie ze zbiorów własnych muzeum, poświęcona będzie obchodom polskiego ludowego karnawału, a więc okresu pomiędzy Świętami Bożego Narodzenia a Wielkim Postem.
Jak podkreślają organizatorzy wystawy, czas ten, zwany zapustami, podobnie jak w innych częściach Europy, w Polsce upływał pod znakiem zabaw, uciech i przyjemności. Nieodłącznym składnikiem karnawałowej tradycji były - i w niektórych regionach kraju są do dziś - występy różnego rodzaju grup obrzędowych, pochody przebierańców. Barwna ekspozycja ukaże przykłady owych zapustnych zwyczajów, ze szczególnym zwróceniem uwagi na charakterystyczne postacie, wchodzące w skład niemal każdej grupy przebierańców, czyli wędrownych dziadów, Żydów, Cyganów oraz domokrążnych rzemieślników, czyli persony traktowane przez mieszkańców wsi jako "inni" ze względu na odmienny tryb życia, system wyznawanych wartości i norm obyczajowych.
- "Obcy" tworzą podczas dorocznych występów specyficzną "karnawałową" wizję świata, opartą na różnorodnych opozycjach względem powszechnej rzeczywistości - wyjaśnia Jolanta Szczypa, adiunkt Działu Etnografii Polski i Europy PME, która jest autorką scenariusza i komisarzem wystawy. - Kreują oni świat na opak, przeciwieństwo świata realnego. Jednocześnie osoby te na co dzień funkcjonowały w lokalnej społeczności, pełniły określone role, posiadały określoną pozycję społeczną. A ich cechy charakteru (np. Żyd - zamiłowanie do handlu, strachliwość, spryt) znajdują odzwierciedlenie w zapustnych kreacjach - dodaje.
Ekspozycja przedstawia zapustnych bohaterów, reprezentujących wybrane typy etniczne, zawodowe i środowiskowe, na dwóch płaszczyznach: w obrzędzie kolędniczym czy zapustnym oraz w realnym życiu wsi. Tę dwupłaszczyznowość zaznaczy podział przestrzeni ekspozycyjnej na dwie części różniące się scenografią. Sferę obrzędową ukażą barwne szopki kolędnicze z plejadą kukiełkowych postaci, a także maski i kostiumy przebierańców oraz towarzyszące im akcesoria. Żywiołowość polskiego karnawału podkreślą barwne fotogramy oraz filmowe zapisy występów grup kolędniczych i zapustnych. Natomiast część ekspozycji ilustrująca życie codzienne "obcego" w polskiej społeczności lokalnej zorganizowana będzie wokół archiwalnych rycin, sztychów i fotografii oraz przedmiotów - świadectw. Wystawę uzupełniać będą teksty wprowadzające zwiedzających w tradycję polskiego karnawału.
EI

"Nasz Dziennik" 2005-12-07

Autor: ab