Nowy rocznik

Treść

Ukazał się pierwszy numer rocznika Instytutu Muzykologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Wypełniają go dotyczące psalmów referaty badaczy związanych z KUL bądź z Uniwersytetem Kardynała Stefana Wyszyńskiego wygłoszone podczas ogólnopolskiego sympozjum "Ecclesia psalmis cantans".

Psalmy, tłumaczone i parafrazowane od wczesnego średniowiecza, weszły do chrześcijańskiego obrządku kościelnego, a także odegrały ważną rolę w historii liryki oraz w dziejach kultury muzycznej. Do części tych zagadnień odnoszą się teksty uczestników sympozjum, które w tym roku odbyło się na KUL.
Wśród referatów związanych z chorałem gregoriańskim odnajdziemy m.in. te poświęcone wybranym księgom pochodzącym ze słynnej oficyny Piotrkowczyka. Przedstawione tu badania objęły psalmy w procesjach niedzielnych i świątecznych - na podstawie księgi procesjonału (Piotr Paćkowski), i psałterz wydany w tej oficynie w 1599 r., rozpatrywany jako księga muzyczno-liturgiczna (referat Jerzego Bisztygi). Odnajdziemy też uwagi o śpiewie psalmów w świetle rozprawy Niversa z 1683 r. (Miłosz Aleksandrowicz) czy informacje o rozwoju form psalmodycznych w liturgii do IV w. (Robert Bernagiewicz).
Przeanalizowana została ludowa recepcja psalmów nieszpornych na Śląsku (Mariusz Pucia). Polskie tabulatury organowe z XVI i XVII w. posłużyły tym razem za źródło informacji o roli organów w uroczystych Nieszporach (Ireneusz Wyrwa).
W rejony muzyki polskiej drugiej połowy XVII w. prowadzi też referat Stanisława Czajkowskiego. Autor zajął się wielogłosowymi psalmami kompozytorów wawelskich doby baroku: Franciszka Liliusa, Bartłomieja Pękiela, Grzegorza Gerwazego Gorczyckiego, badając, jak forma i treść tekstów psalmowych wpłynęły na formę i język muzyczny ich opracowań.
Jak przekazują źródła, katedra wawelska rozbrzmiewała wówczas śpiewem przez całą dobę, zgodnie z ustalonym porządkiem nabożeństw. Zdecydowanie bardziej kameralny obieg miało jedno z dzieł renesansowego twórcy Orlanda di Lasso, powstałe na zamówienie bawarskiego księcia Albrechta V, który przez całe swoje życie przechowywał je jak drogocenny skarb i zabraniał publikacji. Mowa o cyklu psalmów pokutnych i motecie "Laudate Dominum", którymi zajął się Krzysztof Niegowski, dowodząc, że ich twórca to wspaniały muzyczny retor i mistrz nastroju.
Przyczynek do badań nad muzyką religijną Moniuszki stanowi referat Stanisława Dąbka, gdzie autor zajął się Offertorium, jedną z części Mszy Des-dur. Co ważne, w porównaniu z dotychczasową tradycją badawczą Dąbek zaprezentował odmienną koncepcję, sytuując dzieło i twórcę w kontekście pobożności okresu, w którym dany kompozytor tworzył. W numerze znalazły się też referaty Marka Murawy oraz Anny Marii Kowalskiej.
Już poza kręgiem muzykologicznych rozważań znalazł się tekst Wiesławy Tomaszewskiej, która ukazała artystyczne i estetyczne walory psalmodii Franciszka Karpińskiego, przypominając, że te proste i piękne teksty do dziś ubogacają liturgię Kościoła.
Rocznik "Additamenta Musicologica Lublinensia" to interesująca i potrzebna nowa pozycja wydawnicza. Pierwszy numer zadedykowany został ks. prof. dr. hab. Janowi Chwałkowi, znawcy organów, w 75. rocznicę urodzin, w dowód wysokich kompetencji naukowych i z podziękowaniem za wieloletnią pracę dydaktyczną w Katedrze Instrumentologii.
Elżbieta Skrzypek

"Nasz Dziennik" 2005-12-27

Autor: ab