Nowe fotografie i dokumenty w Archiwum Akt Nowych

Treść

Do Archiwum Akt Nowych w Warszawie (ul. Hankiewicza 1) zostały przekazane akta Oddziału II Komendy Głównej AK zebrane m.in. przez Bernarda Zakrzewskiego ps. "Oskar" i Halinę Zakrzewską ps. "Beda". Archiwum pozyskało też kilkaset nieznanych dotychczas fotografii z okresu Powstania Warszawskiego z terenu Śródmieścia (m.in. Zgrupowanie "Chrobry II") oraz z obozu jenieckiego Zeithain w Saksonii, autorstwa Czesława Gerwela ps. "Orłoś".

Zbiór Bernarda Zakrzewskiego ps. "Oskar", szefa Wydziału Bezpieczeństwa i Kontrwywiadu Oddziału II KG AK, i jego żony Haliny Zakrzewskiej ps. "Beda" składa się z materiałów i dokumentów dotyczących wywiadu i kontrwywiadu KG AK, korespondencji oraz relacji i wspomnień z konspiracji, a także z lat powojennych. Bogata dokumentacja liczy ponad 140 teczek. Pamiątki rodziny Zakrzewskich pozyskali pracownicy Archiwum Czynu Niepodległościowego, którzy uzyskali zgodę rodziny: prof. Krystyny Zakrzewskiej-Lavery (Institut de Biologie Physico-Chimique Paris) z Paryża i prof. Wojciecha Zakrzewskiego (University of Durham) z Londynu, na przekazanie dokumentacji do AAN.
Do archiwum trafiły też dokumenty wywiadu Okręgu Białostockiego AK zebrane przez Stefana Tkaczuka, które do AAN przekazał prof. Henryk Tkaczuk, uznany na świecie ortopeda mieszkający i pracujący w Szwecji.
Na tę dokumentację składa się 88 oryginalnych dokumentów z lat 1943-1945. Znajdują się wśród nich meldunki i rozkazy dotyczące: polityki okupanta niemieckiego wobec ludności polskiej, dyslokacji oddziałów na froncie wschodnim, analizy niemieckich dokumentów związanych z transportem kolejowym oraz osobistych dokumentów żołnierzy niemieckich, liczby transportów kolejowych, dyslokacji i stacjonowania jednostek niemieckich w rejonie Białegostoku, Łomży, Grodna, Grajewa, wyznaczania dla lotnictwa celów do bombardowania.
Cennymi pamiątkami są też dokumenty z zestawieniem najważniejszych niemieckich skrótów i nazw wojskowych, plany stacji kolejowych (m.in. Wołkowysk), wytyczne wywiadu kolejowego, schemat raportów transportowych, instrukcja rozpoznania i określenia zawartości transportów. Interesującym eksponatem jest też aparat nasłuchowy skonstruowany z części radiostacji wydobytej z rozbitego niemieckiego bombowca Dornier, a także pieczątki służące do wyrabiania fałszywych dokumentów. Mocno zniszczone i skorodowane uzbrojenie należące do Stefana Tkaczuka jest interesującą pamiątką z czasów wojennych. Składa się na nie: pistolet parabellum wyprodukowany w 1921 r. (nr 33) wraz z pustym magazynkiem oraz belgijski pistolet FN. Zarówno dokumentacja, jak i niezwykłe eksponaty do lat 90. były przechowywane w skrzynce ukrytej na posesji domu państwa Tkaczuków.
MJ

"Nasz Dziennik" 2006-09-30

Autor: wa