Nie tylko Madziarzy

Treść

Nową wystawę w salach Muzeum Lubelskiego tworzą ozdoby stroju, biżuteria, narzędzia, militaria, przedmioty codziennego użytku należące do ludów zamieszkujących Kotlinę Karpacką od III do końca X w., w którym to stuleciu dobiegł końca proces kształtowania państwa węgierskiego. Eksponaty pochodzą z Muzeum Dériego w Debreczynie, współpracującego z lubelską placówką od 40 lat.
Początki państwowości Węgier i ich chrystianizacja wiążą się z panowaniem króla Stefana I, któremu koronę przyznał Papież Sylwester II. Królestwo założone przez Stefana I (kanonizowanego w 1083 r.) utrzymało formę państwa prawie przez tysiąc lat, do 1918 r. Informacjom o czasach panowania Stefana I towarzyszą na wystawie m.in. brązowy relikwiarz w kształcie krzyżyka czy srebrne monety św. Stefana.
Proces powstawania państwa węgierskiego rozpoczął się w IX w. Zanim jednak pod koniec tego stulecia nad Cisę i Dunaj przybyły z Azji ludy madziarskie, tereny te były miejscem częstych zmian etnicznych i kulturowych. Jak informuje już sam tytuł wystawy, dotyczy ona pojawiających się kolejno w Kotlinie Karpackiej Hunów, Gepidów, Awarów czy wspomnianych już Madziarów. Ekspozycja to m.in. ślady kultury materialnej oraz komentarze prezentujące historię i wędrówki tych ludów. Zgromadzono około 500 różnego rodzaju przedmiotów, wiele z nich bardzo kunsztownie wykonanych. Oprócz różnorodnej biżuterii - kolczyków, pierścionków, bransolet, na wystawie znajdują się pozłacane srebrne okucia kołnierza koszuli, zdobione strzemiona, okucia pasów, pozłacane guziki, okucia uprzęży, siodła czy sakwy. Komentarze wyjaśniają m.in. okoliczności tak bujnego rozwoju sztuki złotniczej w czasach panowania Awarów, których państwo przez 250 lat było silnym gospodarczo i politycznie organizmem. Właśnie za cenę pokoju cesarze bizantyjscy płacili Awarom stały trybut w złocie.
Śledząc historię pojawiania się poszczególnych ludów w Kotlinie Karpackiej, oglądając materialne ślady ich kultury, dochodzimy do okresu formowania się państwa węgierskiego i jego chrystianizacji. Analizując znaleziska, archeolodzy zwracają uwagę na bogactwo kultury społeczeństwa Węgrów, w której widoczne są także echa tradycji wschodnich (widocznych m.in. w znajomości sztuki jubilerskiej i broni).
Wystawę "Hunowie, Gepidzi, Awarowie, Madziarzy i ich skarby" oglądać można do 7 listopada br.
Elżbieta Skrzypek

"Nasz Dziennik" 2005-09-22

Autor: ab