Narodziny dawniej i dziś

Treść

W Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie od poniedziałku prezentowana jest nowa ekspozycja zatytułowana "Tyś mnie zrodziła - narodziny dawniej i dziś". Wystawa stanowi zaproszenie dla całych rodzin do podróży w przeszłość, ponieważ przypomina dawne, głównie ludowe, zwyczaje i wierzenia dotyczące tajemnicy narodzin, a zwłaszcza narodzenia Boga-Człowieka.

Warszawskie muzeum co roku przygotowuje ekspozycję związaną z obrzędowością Bożego Narodzenia. Wielokrotnie w salach muzealnych prezentowane były szopki, choinki, obrzędy wigilijne i zwyczaje kolędnicze. Tegoroczna wystawa ukazuje nieco inne spojrzenie. Ponieważ Święta Bożego Narodzenia to najpiękniejsze święta rodzinne, muzeum przypomina, że rodzina powstaje wówczas, gdy pojawiają się dzieci. Ekspozycja przybliża dawne zwyczaje i obrzędy związane z tym ważnym wydarzeniem, jakim są narodziny człowieka.
Wystawa nie ogranicza się do prezentacji zwyczajów związanych wyłącznie z dzieckiem. Część poświęconą narodzinom poprzedza sekwencja dotycząca oczepin, ponieważ już podczas wesela znajdujemy wiele elementów podkreślających główny cel zawarcia małżeństwa - utworzenie prawdziwej rodziny.
- W tradycyjnej kulturze brak dzieci uznawany był za karę boską, jednak kobiety w niewielkim stopniu mogły wpływać na swój los - podkreśla Alicja Mironiuk-Nikolska, kurator wystawy. - Uciekały się więc do pomocy ziół, modliły się też do świętych, patronów rodzin i kobiet. Porody tradycyjnie odbywały się w domu z pomocą babki, doświadczonej, zwykle starszej kobiety, a jej rola w początkowym okresie życia dziecka była nieoceniona. To ona po raz pierwszy kąpała dziecko, przygotowywała do chrztu i jej w uznaniu roli w przyjęciu dziecka na świat przekazywano nowo ochrzczonego - wyjaśnia A. Mironiuk-Nikolska.
W części poświęconej narodzinom ludzkim można zobaczyć aranżację wnętrza domu - tradycyjnego miejsca porodu, a także przedmioty przygotowane dla noworodków: elementy stroju, ubranka i podarki ofiarowywane dziecku z okazji chrztu. Uwagę zwiedzających zwracają ludowe kołyski, od lipowych, rzeźbionych w kwiatowe wzory, po podłużne, wiklinowe kosze na drewno, które po podwieszeniu na kilku sznurkach u powały służyły za posłanie nowo narodzonemu dziecku. Uzupełnieniem tej części ekspozycji są obiekty współczesne, znane każdemu z nas, związane głównie z identyfikacją dzieci w szpitalach - karteczki, paski i plakietki mające głównie znaczenie porządkujące. - Dążenie do ich zachowania wskazuje na powstawanie pamiątek nowego typu - wskazuje kurator wystawy.
Druga część ekspozycji przypomina o zwyczajach ludowych związanych z Bożym Narodzeniem. Oprócz szopki prezentowane są rzeźby, drzeworyty, ikony mówiące o Tajemnicy Wcielenia oraz przepiękny tryptyk "Pokłon Trzech Króli" Kazimierza Sichulskiego.
Eksponaty pochodzą ze zbiorów Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie, a także z muzeów polskich, parafii rzymskokatolickich i zbiorów prywatnych.
Wystawa w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie będzie prezentowana do 28 lutego 2005 r.
EI

"Nasz Dziennik" 2004-12-15

Autor: kl