Medytacje na Broadwayu
Treść
Patrząc nocą na rozświetlony neonami Broadway, poczyniłem miłą, naiwną uwagę, która z nieznanych przyczyn rozbawiła moich amerykańskich przyjaciół. Oglądałem, nie bez zachwytu, ten długi kalejdoskop świateł ułożonych w wielkie litery i markowe znaki; kalejdoskop reklamujący wszystko, od wieprzowiny do fortepianów, za pomocą dwóch najżywszych i najbardziej mistycznych darów Bożych: ognia i barw - i w prostocie ducha rzekłem: "Jakiż to byłby cudowny widok dla każdego, kto ma tyle szczęścia, że nie umie czytać!". (...)
Ktoś, kto nie umie czytać i niedawno przybył do Stanów Zjednoczonych, doszedłby pewnie do wniosku, że trafił na wyjątkowy festyn, na jakieś święto, z okazji którego rozpalono wszystkie te płomienne symbole. Mógłby się zabawiać zgadywaniem, co głoszą kolorowe napisy, jaka to proklamacja czy wspaniała zasada republiki amerykańskiej wisi na niebie niczym gwiazdozbiór lub mknie wzdłuż ulicy jak kometa, zapalając się i gasnąc. Będąc człowiekiem w miarę bystrym, uznałby pewnie, że muszą to być słynne słowa Lincolna: "Rządy narodu, dla narodu i przez naród" (...). Poczułby się zapewne z lekka wstrząśnięty, gdyby się okazało, że w rzeczywistości słowa te brzmią: "Orzeźwiający napój Tang! Tang dzisiaj, Tang jutro, Tang zawsze!". (...)
Dawny wieśniak przynosił świeczkę, by ją postawić przed ołtarzem świętego Józefa. Dzisiejszy człowiek odkrywa, że tysiąc dwieście świec rozświetla logo pasty do zębów. (...) Ta nowa, komercyjna iluminacja nie symbolizuje żadnych idei; co więcej, nie wyraża żadnych ludowych emocji ani opinii. (...) Wielu biednych, szalonych oranżystów umierało kiedyś ze słowami: "Precz z papizmem!", lecz mocno wątpię, czy ktokolwiek, wydając ostatnie tchnienie, wyszepce: "Spróbujcie gumy do żucia firmy Hugby!". Te nowoczesne, merkantylne hasła są nam tylko odgórnie narzucane, a my biernie poddajemy się sugestii, kiedy hipnotyzer ze sfery wielkiego biznesu czy wielkich finansów wypisuje swe rozkazy ognistym palcem na niebie.
tłumaczenie - Jaga Rydzewska
Gilbert Keith Chesterton - fragment rozdziału "A meditation in Broadway"
z książki "What I saw in America", 1922.
"Nasz Dziennik" 2005-06-17
Autor: ab