Malewska - pisarka wybitna
Treść
Dokładnie dzisiaj mija 20. rocznica śmierci Hanny Malewskiej, wybitnej polskiej pisarki i eseistki, autorki znakomitych powieści, m.in. "Przemija postać świata" oraz "Żelazna korona".
Urodziła się w 1911 r. w Jordanowicach koło Błonia. Z wykształcenia była historykiem, w 1933 r. ukończyła studia na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Pracę badawczą kontynuowała następnie we Francji. W czasie okupacji podjęła się wykładania na tajnych kompletach. Jako członek AK wzięła udział w Powstaniu Warszawskim.
Hanna Malewska zadebiutowała w 1933 r. "Wiosną grecką", opowieścią o młodym Platonie. Jeszcze przed wojną, bo w 1936 r. wydała dwutomową powieść "Żelazna korona", poświęconą osobie cesarza Karola V. Rok później przyznano jej za to dzieło Nagrodę Młodych Polskiej Akademii Literatury.
Plonem pobytu we Francji była powstała w 1939 r. powieść "Kamienie wołać będą" (1946), traktująca o budowie nigdy nieukończonej średniowiecznej katedry w Beauvais. W czasie wojny napisała z kolei książkę "Żniwo na sierpie" (1947) - biograficzną powieść o Cyprianie Kamilu Norwidzie. Za najważniejsze jednak dzieło Malewskiej uznali krytycy powieść "Przemija postać świata" (1954), w której ukazała przemiany zachodzące w dawnym cesarstwie rzymskim na przełomie V i VI w. Znakomicie oddała w niej losy jednostki uwikłanej w historię, ale również chaos związany z upadkiem starego porządku, który był skutkiem naporu barbarzyńskich plemion i rozpadem cesarstwa. W owym chaosie z trudem rodził się nowy porządek cywilizacyjny, a jego najistotniejszym spoiwem było chrześcijaństwo, co Malewska starała się ukazać poprzez rys postaci tak wybitnych, jak św. Benedykt czy Kasjodor. Twórczość autorki "Żelaznej korony" od początku koncentrowała się wokół dziejów naszej cywilizacji. Autorka podejmowała się prezentacji świadomości jednostek uczestniczących w ważnych wydarzeniach dziejowych. Inspiracją dla niej była myśl personalistyczna.
Wśród innych dzieł Malewskiej warto odnotować książkę o narodzinach kultury greckiej - "Opowieści o siedmiu mędrcach" (1959). W "Panach Leszczyńskich" (1961) z kolei nawiązała do dziejów XVII-wiecznej Rzeczypospolitej, a w "Apokryfie rodzinnym" (1965) do formowania się inteligencji polskiej od końca XVIII w. Wydała też opatrzone własnymi komentarzami, a zebrane podczas pracy w archiwum w Kórniku "Listy staropolskie z epoki Wazów".
Dziś twórczość autorki "Żniwa na sierpie", mimo swej niewątpliwej artystycznej i historycznej wartości, cieszy się mniejszym zainteresowaniem. Ale ten stan zapewne się zmieni, gdy minie moda na literaturę "łatwą i przyjemną" spod znaku komiksów i "Harry'ego Pottera", a zaczniemy znowu poważnie pytać o korzenie i tożsamość naszej cywilizacji.
Piotr Mazur
Nasz Dziennik 27-03-2003
Autor: DW