Legenda o skrzydlatych jeźdźcach

Treść

400 lat temu - 27 września 1605 r., niedaleko Kircholmu nad Dźwiną wojska polsko-lietwskie pod wodzą Jana Karola Chodkiewicza starły się w boju z armią szwedzką pod wodzą króla Karola IX Sundermańskiego. Mimo ogromnej przewagi liczebnej Szwedów starcie od początku miało jednostronny przebieg. Armia Rzeczypospolitej całkowicie zapanowała nad polem bitwy, a wspaniałe szarże husarii sprawiły, że sława polskiego oręża rozeszła się szeroko po Europie.
W 400. rocznicę bitwy pod Kircholmem Muzeum Okręgowe w Toruniu powraca do wydarzeń sprzed wieków. Już od środy będzie tam prezentowana wystawa "Legenda o skrzydlatych jeźdźcach. Kircholm 1605", która przybliży zwiedzającym udział państwa polsko-litewskiego w walkach o Inflanty i dominium Morza Bałtyckiego. Największy nacisk organizatorów ekspozycji został położony na przedstawienie różnych literackich, malarskich i graficznych wersji starcia wojsk Jana Karola Chodkiewicza z oddziałami Karola IX. Nie mniej ważna, choć trudniejsza do ukazania jest legenda, która narosła wokół tego wydarzenia i skrzydlatych jeźdźców.
"Kolejne pokolenia tworzyły własne wyobrażenia bitwy i wzbogacały je nowymi anegdotami - wyjaśniają na stronach internetowych muzeum kuratorki wystawy Aleksandra Mierzejewska i Anna Ziemlewska. - Szczególnie w XIX i pierwszych dekadach XX stulecia krzepiono serca i umysły wizerunkami kircholmskiej bitwy, opowieściami o szybkim i druzgocącym zwycięstwie wspaniałych, skrzydlatych jeźdźców. Syntezę tych wyobrażeń stanowi wspaniałe płótno Wojciecha Kossaka 'Bitwa pod Kircholmem'. Dziś legenda nie ma już tej siły oddziaływania. Skrzydlaci jeźdźcy żyją w podświadomości Polaków i gdzieś na pożółkłych kartach książek, na starych rycinach oraz kadrach filmów Jerzego Hoffmana. Pole bitwy przykrywają wody spiętrzonej sztucznie Dźwiny, a o wydarzeniach sprzed czterystu lat przypominają jedynie dwa niepozorne kamienie ustawione przy drodze w łotewskim miasteczku Salaspils" - piszą organizatorki ekspozycji.
Na wystawie zostaną zaprezentowane portrety polskich, szwedzkich i kurlandzkich władców oraz największych hetmanów walczących w Inflantach, rękopisy, stare druki, mapy, ryciny, ilustracje z gazet, medale, broń z epoki nowożytnej. Tym oryginalnym świadectwom towarzyszyć będą współczesne widoki miast i zamków inflanckich, mapy Inflant i krajów nadbałtyckich oraz kopie husarskiego uzbrojenia z XVII stulecia.
Wystawa "Legenda o skrzydlatych jeźdźcach. Kircholm 1605" będzie drugą, po ekspozycji "Szwedzi w Toruniu" (2003 r.), prezentacją zagadnienia wojen północnych w Muzeum Okręgowym w Toruniu. Towarzyszyć jej będzie międzynarodowa konferencja "Wojny północne w XVI-XVIII w. W 400-lecie bitwy pod Kircholmem", organizowana przez Zakład Historii Europy Wschodniej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
EI

"Nasz Dziennik" 2005-09-26

Autor: ab