Kultura i filozofia

Treść

Kultura jest fundamentem naszego życia. Ona wyznacza jego charakter w najbardziej ludzkim wymiarze. To ona jest również tą płaszczyzną, na której dokonujemy najważniejszych wyborów i na której się porozumiewamy. Wyznacza nasze myślenie, a co za tym idzie - nasze działania. To ona nadaje sens naszemu życiu i określa jego smak. Co jednak stanowi fundament samej kultury? Zawsze przede wszystkim teologia, a następnie filozofia.
Teologia to ujęcie - opis i interpretacja wiary. Każdy człowiek ma jakąś wiarę - religię. Dla jednych jest to chrześcijaństwo, dla innych wulgarny materializm, w którym absolutem jest ciało i jego przyjemności lub pieniądz i jego potęga, a dla jeszcze innych pogaństwo, które w postaci pierwotnej jest kultem niezrozumianych sił, a w postaci już dojrzałej wręcz satanicznym samouwielbieniem - "jestem jak bóg". Filozofia jest niewolnicą teologii. Dla materialistów i pogan jest racjonalistyczną teorią, która ma uzasadnić dogmaty ich wiary, wykazać, że są one jedynie słuszne. Tak więc filozofia materialistów charakteryzuje człowieka jako kłębek przyjemności i głosi pochwałę użycia oraz znosi porządek moralny, by tego użycia niczym nie krępować, a filozofia wytworzona przez pogan neguje obiektywność prawdy i dobra, nadając człowiekowi jako nowemu bóstwu prawo do stanowienia o wszystkim.
Filozofia wytworzona przez chrześcijan spełnia trzy zadania. W ramach pierwszego, dostarcza teologii pojęć i narzędzi, aby ta mogła wzrastać i nie błądzić po manowcach. W ramach drugiego, spełnia funkcje apologetyczne - broni wiary i ukazuje błędy filozofii materialistycznej i pogańskiej. W ramach trzeciego, uzupełnia i dopowiada wiarę - stanowi opis i wyjaśnienie tego drugiego, jak powiedział Etienne Gilson, objawienia - świata. Bóg stwarzając bowiem świat, wypowiedział się poprzez niego, stanowiąc w ten sposób prawo naturalne i odpowiadając na pytanie: jak właściwie, godnie i mądrze żyć w tych wszystkich momentach naszego trwania, których nie ujmuje Pismo Święte.
Kultura chrześcijańska jest kulturą nastawioną pozytywnie, wręcz z miłością, do realnej rzeczywistości - Boga, świata, człowieka, wyznaczoną przez kategorie: prawdy, dobra, piękna, miłości, mądrości i sprawiedliwości. Czy otaczająca nas kultura jest kulturą chrześcijańską? Z pewnością nie. Jaka filozofia ją zatem wyznacza? Czy nie są to filozofie: materialistyczna i pogańska? Czy chrześcijanie pozbawieni narzędzi filozoficznych, nieszukający oparcia w samej filozofii, nie gubią się dziś w tej obcej kulturze i poprzez to nie gubią się w świecie?
Potrzebujemy dziś dobrej filozofii i odwołującej się do niej kultury.
Stanisław Krajski
"Nasz Dziennik" 2006-12-28

Autor: wa