Kościół nie zapomina o służbie cierpiącym

Treść

W Watykanie rozpoczynają się dziś trzydniowe uroczyste obchody 25. rocznicy powstania Papieskiej Rady ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia. Jako ich motyw przewodni wybrano hasło "Kościół w służbie miłości wobec chorych". Jedną z ważniejszych inicjatyw tej dykasterii Kurii Rzymskiej są Światowe Dni Chorego organizowane co roku 11 lutego, w liturgiczne wspomnienie Matki Bożej z Lourdes. W najbliższy czwartek w bazylice watykańskiej odbędą się centralne obchody tego Dnia pod przewodnictwem Ojca Świętego Benedykta XVI.
W dokumencie powołującym do życia najmłodszą dykasterię Kurii Rzymskiej, motu proprio Jana Pawła II "Dolentium hominum" z 11 lutego 1985 r., czytamy: "Ludziom cierpiącym Kościół zawsze okazywał szczególne zainteresowanie. Naśladował w tym zresztą wymowny przykład swego Założyciela i Mistrza. (...) Rzeczywiście Kościół poprzez wieki strzegł służby chorym i cierpiącym jako części nierozdzielnej swego posłannictwa i nie tylko umożliwiał rozkwit różnych dzieł miłosierdzia wśród chrześcijan, lecz zrodził również liczne instytucje religijne, mające na celu ożywianie, organizowanie i udoskonalanie pomocy chorym" (n. 1).
Nowo utworzony organ otrzymał początkowo rangę papieskiej komisji, która funkcjonowała w ramach Papieskiej Rady ds. Świeckich, ale już po trzech latach, w 1988 r., na mocy konstytucji apostolskiej Jana Pawła II "Pastor Bonus" komisja uzyskała autonomię i przekształciła się w Papieską Radę ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia.
Sens w krzyżu
Utworzenie nowej dykasterii poprzedziła publikacja w roku 1984 listu apostolskiego o zbawczym sensie ludzkiego cierpienia "Salvifici doloris". W dokumencie Jan Paweł II przedstawił teologię ludzkiego cierpienia, którego najgłębszy sens objawia się w Krzyżu Jezusa Chrystusa. W Krzyżu bowiem "cierpienie zostało związane z miłością".
Głębokie przemyślenia zawarte w "Salvifici doloris" były owocem osobistego doświadczenia Krzyża, od dzieciństwa obecnego w życiu Karola Wojtyły. Być może dlatego mógł on jaśniej opisać jego tajemnicze znaczenie i odczuwać bliższą od innych więź z tymi, którzy cierpią. Już jako pasterz Kościoła krakowskiego ks. kard. Wojtyła uczynił duszpasterstwo służby zdrowia jednym z priorytetów swej posługi biskupiej. Zostało to udokumentowane w Aktach Synodu Diecezji Krakowskiej.
Bagaż osobistego doświadczenia przyniósł do Rzymu. Od początku pontyfikatu Papieża Polaka daje się zauważyć jego szczególną troskę o chorych i o personel medyczny. Faktem, który niemal wstrząsnął Watykanem, bo naruszył ustalony rytuał, była wizyta nazajutrz po konklawe w szpitalu - poliklinice Gemelli, gdzie nowy Papież odwiedził ks. bp. Andrzeja Deskura. W przeddzień wyboru ten wieloletni przyjaciel ks. kard. Wojtyły został sparaliżowany w wyniku wylewu. Z kolei po zamachu w 1981 r. ten sam rzymski szpital stał się miejscem, które Jan Paweł II był zmuszony często odwiedzać, tak że w końcu poliklinika Gemelli została nazwana trzecim Watykanem.
Nowa instytucja
Jako Biskup Rzymu Jan Paweł II zawsze pamiętał o chorych. Świadczą o tym wymownie liczne wizyty w placówkach służby zdrowia w Wiecznym Mieście i w czasie papieskich pielgrzymek. Podczas tych wizyt towarzyszy mu zwykle charyzmatyczny kapłan ks. kard. Fiorenzo Angelini, od wielu lat odpowiedzialny za duszpasterstwo służby zdrowia i chorych diecezji rzymskiej. Spotykają się dwa umysły i serca niezwykle wyczulone na sprawy ludzkiego cierpienia i problemy medycznego świata. Kilkuletnia bliska współpraca ks. bp. Angeliniego z Papieżem Polakiem, przejawiająca się m.in. w organizacji sympozjów i spotkań z chorymi i personelem medycznym, prowadzi do decyzji o powołaniu do życia Papieskiej Komisji Duszpasterstwa Służby Zdrowia. Ksiądz biskup Angelini otrzymuje nominację na pierwszego jej przewodniczącego, a w 1991 r. Jan Paweł II nadaje mu godność kardynalską w dowód uznania za aktywną działalność na polu duszpasterstwa służby zdrowia w Kościele.
Nowa instytucja od początku realizuje ściśle określone zadania: pobudzanie i krzewienie pracy formacyjnej, studiów i działań w dziedzinie służby zdrowia; koordynację różnych międzynarodowych organizacji katolickich, jak i innych grup i stowarzyszeń działających na polu służby zdrowia; koordynację poszczególnych dykasterii Kurii Rzymskiej w dziedzinie zdrowia i związanych z tym problemów; upowszechnianie, wyjaśnianie i obronę nauczania Kościoła, by znajdowało ono odzwierciedlenie w praktyce lekarzy i innego personelu medycznego; utrzymywanie relacji z poszczególnymi Kościołami lokalnymi, a zwłaszcza z odnośnymi Komisjami Episkopatów; analizowanie programów oraz polityki zdrowotnej zarówno poszczególnych krajów, jak i organizacji międzynarodowych (por. "Dolentium hominum", n. 6).
Do ważniejszych przedsięwzięć Papieskiej Rady należą konferencje międzynarodowe. Od 24 lat w listopadzie odbywają się one w Watykanie i podejmują tematy związane z zagadnieniami zdrowia - zawsze od strony duszpasterskiej. Tematy omawiane w ostatnich latach to: duszpasterstwo osób w podeszłym wieku, duszpasterstwo psychicznie chorych, duszpasterstwo chorych dzieci, problemy duszpasterskie dotyczące osób dotkniętych chorobami zakaźnymi, tożsamość instytucji katolickich służby zdrowia itd. Akta wszystkich konferencji publikowane są na łamach "Dolentium hominum", kwartalnika o charakterze informacyjnym. Czasopismo to ukazuje się od 1986 r. w językach włoskim, hiszpańskim, francuskim, angielskim i niemieckim.
Ostatnia - już 24. konferencja odbyła się w dniach 19-21 listopada 2009 r. i nosiła tytuł "Effata! Osoba głucha w życiu Kościoła". Zgromadziła ona ponad 400 uczestników z 65 krajów. Punktem kulminacyjnym obrad była jak zwykle audiencja prywatna u Ojca Świętego, który powiedział o głuchych, że nie powinni uważać się za "biernych adresatów przesłania ewangelicznego", ale za jego "głosicieli w całej pełni na mocy Chrztu świętego". Owocem trzydniowych prac jest dokument końcowy zawierający 12 konkretnych wskazań, rekomendacji wzywających do pełniejszego zaangażowania poszczególnych wiernych na rzecz pełnej integracji osób głuchych w życiu wspólnot kościelnych.
Światowe Dni Chorego
Kolejną ważną inicjatywą Papieskiej Rady są Światowe Dni Chorego organizowane corocznie 11 lutego, w liturgiczne wspomnienie Matki Bożej z Lourdes. Zadanie to zlecił dykasterii Jan Paweł II w jedenastą rocznicę zamachu na swoje życie. W Orędziu na I Światowy Dzień Chorego, który odbył się właśnie w Lourdes w 1993 r., Papież napisał: "Sanktuarium u stóp Pirenejów wydaje się świątynią ludzkiego cierpienia. Sanktuarium maryjne w Lourdes, jedno z najdroższych chrześcijanom, jest miejscem i jednocześnie symbolem nadziei i łaski pod znakiem akceptacji i ofiarowania zbawczego cierpienia".
Ustanawiając Światowy Dzień Chorego, Jan Paweł II podkreślił, że "ma on na celu uwrażliwienie katolickich instytucji działających na rzecz służby zdrowia oraz społeczności świeckiej na konieczność zapewnienia lepszej opieki chorym; pomagania chorym w dowartościowaniu cierpienia na płaszczyźnie ludzkiej, a przede wszystkim na płaszczyźnie nadprzyrodzonej; włączenie w duszpasterstwo służby zdrowia wspólnot chrześcijańskich, rodzin zakonnych i popieranie coraz cenniejszego zaangażowania wolontariatu" (List ustanawiający Światowy Dzień Chorego, 13 maja 1992 roku).
Po Lourdes kolejne centralne obchody Dnia Chorego odbyły się w: Częstochowie na Jasnej Górze (1994), w Jamusukro (Wybrzeże Kości Słoniowej, 1995), Guadalupe (Meksyk, 1996), Fatimie (Portugalia, 1997), Loreto (Włochy, 1998), Harissie (Liban, 1999), Rzymie (Włochy, 2000), Sydney (Australia, 2001), Vailankanni (Indie, 2002), Waszyngtonie (USA, 2003), ponownie w Lourdes (2004), Yaoundé (Kamerun, 2005), Adelajdzie (Australia, 2006) i Seulu (Korea, 2007).
Od roku 2007 decyzją Ojca Świętego Benedykta XVI uroczysta światowa celebracja Dnia Chorego odbywa się co 3 lata, na wzór Światowych Dni Rodziny i Młodzieży.
Jubileuszowa celebracja
Właśnie w tym roku będziemy świętować XVIII Światowy Dzień Chorego. Zbiega się on z 25. rocznicą utworzenia Papieskiej Rady ds. Służby Zdrowia. W orędziu z tej okazji Benedykt XVI podkreśla, że ten szczęśliwy zbieg okoliczności stanowi dodatkowy powód do tego, by dziękować Bogu za przebytą drogę, za wszystko, co udało się dokonać w dziedzinie duszpasterstwa chorych i służby zdrowia. "Żywię w sercu nadzieję - stwierdza Papież - że te obchody przyczynią się do wielkodusznego wzmożenia zapału apostolskiego do posługi chorym i tym, którzy się nimi opiekują".
W tym kontekście Ojciec Święty wyraża wdzięczność wszystkim tym, którzy codziennie realizują w swoim życiu "apostolstwo miłosierdzia". Nawiązując zaś do obecnego Roku Kapłańskiego, zwraca się do księży, którzy jako "znak i narzędzie Chrystusowego współczucia" powołani są do posługi chorym. Zachęca ich, by nie szczędzili sił, niosąc im wsparcie. "Czas spędzony przy tych, którzy są doświadczani, owocuje łaską we wszystkich innych wymiarach duszpasterstwa" - pisze Ojciec Święty. Prosi też chorych, by modlili się i ofiarowali swe cierpienia za kapłanów, aby ci dochowywali wierności swemu powołaniu, a ich posługa obfitowała w owoce duchowe, z korzyścią dla całego Kościoła.
Uroczyste obchody XVIII Światowego Dnia Chorego w Watykanie potrwają trzy dni. Rozpocznie je dziś sympozjum międzynarodowe na temat "Salvifici doloris". Również dzisiaj zostanie uroczyście otwarta w hallu Auli Pawła VI wystawa prac pt. "Jan Paweł II i cierpienie" autorstwa włoskiego grafika prof. Francesca Guadagnola.
Jutro, w oparciu o dokument konstytutywny "Dolentium hominum", w czasie obrad dokonana zostanie ocena dotychczasowej działalności i osiągnięć Papieskiej Rady. Do wygłoszenia prelekcji i udziału w dyskusjach panelowych zaproszeni zostali m.in.: ks. kard. Tarcisio Bertone - watykański sekretarz stanu, ks. kard. Agostino Vallini - wikariusz papieski dla diecezji rzymskiej, ks. kard. Fiorenzo Angelini - 94-letni emerytowany przewodniczący Papieskiej Rady, ks. kard. Angelo Comastri - archiprezbiter Bazyliki św. Piotra, dr Margaret Chan - dyrektor generalny Światowej Organizacji Zdrowia, dr Carl Anderson stojący na czele Rycerzy Kolumba i wreszcie przedstawiciele ministerstw zdrowia i dyplomacji, także reprezentujący Polskę. Wieczorem dla zaproszonych gości i wszystkich chętnych przewidziano koncert muzyki klasycznej w wykonaniu duetu fortepianowego Rolf-Peter Welle i Lina Yeh oraz Orkiestry i Chóru Rzymskiej Akademii Muzycznej św. Cecylii.
Kulminacją obchodów będzie trzeci dzień, tj. 11 lutego, kiedy to przypada liturgiczne wspomnienie Matki Bożej z Lourdes. O godz. 10.30 w Bazylice św. Piotra Ojciec Święty Benedykt XVI będzie przewodniczył uroczystej Mszy św. koncelebrowanej. Wezmą w niej udział liczni chorzy, którzy przyjadą do Rzymu dzięki wolontariuszom z UNITALSI. Wyjątkowo na tę okazję do Wiecznego Miasta przybędą z Lourdes relikwie św. Bernadetty Soubirous. Uroczysta procesja wzdłuż Via della Conciliazione wniesie relikwie do bazyliki. Wieczorem tego samego dnia jeszcze raz na placu św. Piotra zgromadzą się chorzy, ich opiekunowie, duszpasterze i inni wierni, by wziąć udział w Różańcu św. z zapalonymi świecami na wzór procesji maryjnych aux flambeaux w Lourdes.
Na zakończenie spotkania z okna pałacu apostolskiego Ojciec Święty udzieli zebranym specjalnego błogosławieństwa. Spotkanie modlitewne będzie transmitowane przez telewizję RAI, która planuje połączenie satelitarne z sanktuariami w Lourdes, Fatimie i na Jasnej Górze. Z nową mocą polecimy Matce Bożej Salus Infirmorum rozległy świat cierpienia wraz ze wszystkimi, którzy służą chorym umysłem i sercem.
Nad przebiegiem obchodów czuwa nowy przewodniczący Papieskiej Rady ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia ks. abp Zygmunt Zimowski, były ordynariusz radomski. 18 kwietnia 2009 r. zastąpił on na tym stanowisku ks. kard. Javiera Lozano Barragána, drugiego po ks. kard. Angelinim przełożonego tej dykasterii. Komentując orędzie na tegoroczny Dzień Chorego, ks. abp Zimowski powiedział, że srebrny jubileusz Papieskiej Rady, którą z woli Opatrzności Bożej przyszło mu kierować, jest okazją do wyrażenia podziękowania i uznania za świadectwo troski, jaką Kościół poprzez swoje rozliczne instytucje okazuje wobec chorych i cierpiących. Obecność Kościoła przy chorych jest w dzisiejszym historyczno-kulturowym momencie szczególnie pilna, podkreśla we wspomnianym już orędziu Benedykt XVI. Współczesny świat zagubił bowiem ewangeliczne wartości, dlatego konieczne jest ich przypominanie i przekazywanie. Chodzi przede wszystkim o konieczność ochrony ludzkiego życia we wszystkich jego fazach - od poczęcia do naturalnego końca.
ks. Dariusz Giers,
pracownik Papieskiej Rady
ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia
Nasz Dziennik 2010-02-09

Autor: jc