Jubileuszowa "Halka"

Treść

Opera Śląska nadal hołduje dobremu zwyczajowi przygotowywania na kolejne dziesięciolecie premiery nowej inscenizacji "Halki" S. Moniuszki. Tak też będzie na finiszu obchodów sześćdziesięciolecia bytomskiej opery. Na sobotę, 18 czerwca, zapowiedziano galową premierę najpopularniejszej z moniuszkowskich oper. Tym razem reżyserię powierzono Markowi Weiss-Grzesińskiemu, autorem scenografii będzie Boris F. Kudliüka, a kostiumy przygotowuje Maria Balcerek. Przy pulpicie dyrygenckim stanie Tadeusz Serafin.
Za oficjalną datę rozpoczęcia działalności Opery Śląskiej przyjmuje się 14 czerwca 1945 r., dzień premiery "Halki". Twórcą opery był znakomity polski bas Adam Didur, światowej sławy śpiewak, którego wieloletnia kariera prowadziła przez największe sceny świata z nowojorską MET i mediolańską La Scalą na czele. Skupił on wokół siebie grupę artystów, którzy z entuzjazmem odnieśli się do zorganizowania na Śląsku stałej sceny operowej. Premiera "Halki" okazała się też okazją do ostatniego scenicznego - zupełnie nieprzewidzianego - występu Adama Didura, który zastąpił chorego śpiewaka w partii Dziemby. Najpierw były Katowice i gościnne progi Teatru Dramatycznego im. S. Wyspiańskiego, gdzie wystawiono "Halkę" i "Toscę", ale już trzecia - grudniowa - premiera dwóch jednoaktówek "Rycerskość wieśniacza" i "Pajace" odbyła się na scenie dzisiejszego gmachu Opery Śląskiej w Bytomiu. Jest to zabytkowy, liczący sto lat gmach bytomskiego teatru miejskiego o stylowej, ozdobionej pięknym kryształowym żyrandolem widowni, liczącej 530 miejsc.
Szybko okazało się, że ten teatr stał się swoistą kuźnią talentów. Tu zaczynali swoje wielkie kariery m.in. Bogdan Paprocki, Andrzej Hiolski, Antonina Kawecka, Krystyna Szostek-Radkowa, Krystyna Szczepańska i Henryk Grychnik. Stąd wypłynął talent Wiesława Ochmana, Romualda Tesarowicza i Jolanty Wrożyny. Można spokojnie pokusić się o stwierdzenie, że większość znanych polskich śpiewaków zaczynało swoją artystyczną działalność właśnie w Bytomiu. Na tej scenie rozpoczął swoją przygodę z reżyserią Wiesław Ochman, dobry duch tego teatru. Tutaj debiutował jako scenograf Jerzy Duda-Gracz, tu zaczynali międzynarodową karierę Aleksander Teliga i Kałudi Kałudow.
Dorobek artystyczny Opery Śląskiej zamyka się liczbą ponad 250 premier oper, operetek i baletów realizowanych przez wszystkich liczących się reżyserów, scenografów i dyrygentów. Bytomska scena była miejscem wielu prapremier, by wspomnieć "Zaczarowane koło" J. Gablenza, "Magnus" (z okazji 25-lecia opery), "Wit Stwosz" i "Bal baśni" Józefa Świdra, "Pokój saren" L. Majewskiego. Tutaj odbyły się polskie premiery "Rusałki" Dargomyżskiego, "Mądrej" C. Orffa, "Cyrano de Bergeraca" R. Twardowskiego, "Rusłana i Ludmiły" M. Glinki, "Arabelli" R. Straussa oraz "Siedmiu grzechów głównych" K. Weilla.
Miała też Opera Śląska wyjątkowe szczęście do szefów, którzy jednocześnie pełnili funkcję dyrektorów artystycznych. Trzy sezony działał w tym charakterze Stefan Belina-Skupiewski, przez piętnaście lat kierował teatrem Napoleon Siess, któremu zawdzięczamy głośne premiery: "Manon Lescaut" Pucciniego, "Salome" R. Straussa oraz Verdiego "Aidy" i "Nabucco", który od Bytomia, gdzie utrzymuje się w repertuarze od ponad dwudziestu lat, rozpoczął zwycięski marsz po polskich scenach. Za jego dyrekcji wystawiono balet "Don Kichot", powołano do życia Konkurs Wokalistyki Operowej im. Adama Didura, a teatr rozpoczął częste wyjazdy zagraniczne m.in. do Włoch, USA i Kanady. We wrześniu 1986 r. Napoleon Siess, po zasłabnięciu na próbie "Halki", nagle umiera. Po nim, na krótko, przejmuje dyrekcję Jerzy Salwarowski.
Od 1988 r. dyrektorem naczelnym i artystycznym jest Tadeusz Serafin, któremu zawdzięczamy m.in. głośną premierę "Ernaniego" Verdiego, przypomnienie "Giocondy" Ponchiellego, prapremierę "Maksymiliana Kolbego" Probsta, premierę "Carewicza" Lehara i ostatni sukces "Borysa Godunowa" Musorgskiego. Wielokrotnie prowadził zagraniczne tournée Opery Śląskiej po USA, Belgii, Niemczech, Szwajcarii, Luksemburgu, Portugalii, wszędzie zbierając wyrazy uznania dla kierowanego przez siebie zespołu.
Oprócz premiery "Halki", 18 czerwca, pełny program jubileuszowych obchodów obejmuje jeszcze odsłonięcie w foyer portretów zasłużonych dyrektorów Opery Śląskiej i otwarcie wystawy "Od Katowic do Bytomia", poświęconej Adamowi Didurowi. "Halka" zostanie powtórzona następnego dnia w Bytomiu, a 20 czerwca w Teatrze Dramatycznym w Katowicach.
W ramach obchodów 60-lecia Opery Śląskiej zapowiedziano też koncert jubileuszowy, który odbędzie się w niedzielę, 19 czerwca, w gmachu opery, w sali im. Adam Didura. Wystąpią m.in. Krystyna Szostek-Radkowa, Krystyna Kujawińska, Henryk Grychnik, Jan Dobosz, Wiesław Ochman i Jan Wolański.
Adam Czopek

"Nasz Dziennik" 2005-06-14

Autor: ab