Jaki spadek dla osób nieujętych w testamencie?

Treść

Testament wyraża ostatnią wolę zmarłego, która wychodzi na światło dzienne dopiero po jego śmierci. Zmarły może w testamencie dowolnie rozdysponować swój majątek zarówno na członków swojej rodziny jak i osoby i podmioty trzecie. Testament co do zasady ma na celu rozporządzenie majątkiem w sposób odmienny od ustawowych zasad dziedziczenia. Nie musi też obejmować wszystkich członków rodziny. Co zatem z bliskimi, którzy nie zostali ujęci w testamencie? Prawo spadkowe daje im instrument przewidziany właśnie na taka ewentualność jest nim zachowek.

Czym jest zachowek?

Zachowek to narzędzie prawa spadkowego, które dedykowane jest wszystkim uprawnionym do dziedziczenia, którzy to zostali pominięci w testamencie. Zachowek umożliwia ubieganie się o udział w rozdysponowanej masie spadkowej.

Zasady wyliczania zachowku?

Zachowek oblicza się mając na uwadze wszystkie elementy masy spadkowej – aktywa i pasywa, zapisy windykacyjne i darowizny. Zachowek co do zasady jest wyrażony w konkretnej kwocie. Nie musi być jednak wypłacony w formie pieniężnej. Dopuszcza się zachowek w formie uprawnienie do spadkobrania lub zapisu windykacyjnego. Uprawniony do dziedziczenia może za pomocą zachowku ubiegać się o zwrot 1/2 przypadającej na niego wartości rozdysponowanej masy spadkowej.

Kto nie skorzysta z zachowku?

Zachowek dotyczy tylko osób pominiętych w ostatniej woli. Osoby, które zostały przez zmarłego wydziedziczone w testamencie nie mogą ubiegać się o zachowek. Z zachowku nie skorzystają także małżonkowie rozwiedzeni lub przebywający w separacji (orzeczonej wyrokiem sądu).

Jak obliczyć należny zachowek?

W praktyce zmarły może w testamencie przekazać majątek lub jego część na rzecz dowolnej osoby i podmiotu. Skomplikowane relacje rodzinne sprawiają, że zmarły nierzadko decyduje się rozdysponować swoim majątkiem inaczej niż zakładają to regulacje dotyczące dziedziczenia. Tego rodzaju sytuacje sprawiają, że proces dochodzenia zachowku staje się ponadnormatywnie angażujący. W takim przypadku nieodzowny może okazać się adwokat, który wesprze osoby pragnące ograniczyć swoje zaangażowanie w spory o spadek.

Poniżej przedstawiamy tylko kilka najczęściej występujących scenariuszy procesu spadkobrania i postępowania o zachowek.

Przykład 1

Zmarły pozostawia żonę oraz swoich rodziców, ale cały swój majątek przekazuje w testamencie w ręce międzynarodowej fundacji. W myśl przepisów dotyczących dziedziczenia ustawowego, żonie przysługuje ½ rozdysponowanego majątku. Na mocy zachowku żona może ubiegać się o zachowek w wysokości ½ przypadającego jej udziału w masie spadkowej. Zatem, jeśli zmarły przekazał fundacji 500 000 zł to należny żonie zachowek o 125 000 zł.

Przykład 2

Zmarły przekazał w cały majątek w ręce konkubiny. Uprawnieni do dziedziczenia są natomiast rodzice, żona i syn zmarłego. Na mocy dziedziczenia ustawowego żonie przypada udział w wysokości 1/3 majątku. Może zatem ubiegać się od konkubiny roszczenia o zachowek w wysokości połowy od przypadającego jej udziału w przekazanej masie spadkowej. Jeśli zatem konkubina otrzymała od zmarłego 300 000 zł, to żona może ubiegać się o zachowek w wysokości 50 000 zł. O taką samą kwotę może ubiegać się od konkubiny syn zmarłego.

Przykład 3

Zmarły pozostawił na tym świecie swoich rodziców, żonę i dwójkę dzieci. Na mocy dziedziczenia ustawowego żonie przypada udział w wysokości 1/4 majątku. Najstarszy syn zmarłego nie został ujęty w testamencie. Reszta osób uprawnionych do dziedziczenia otrzymała spadek w równych częściach. Syn może ubiegać się od każdego ze spadkobierców zachowek w wysokości połowy przysługującej mu części majątku. Jeśli zatem żona otrzymała do zmarłego 200 000 zł, to syn może ubiegać się o zachowek wysokości 25 000 zł. Analogiczna cześć należna mu jest na mocy zachowku od pozostałego rodzeństwa.

Źródło: https://kancelariaea.pl/

Autor: Silesian