Jak wychować człowieka szlachetnego?

Treść

"Człowiek bez wychowania i nauki jest jak dzikie drzewo, jak kwiat polny. Kwiatek ten lubo piękny, woni nie ma; drzewo daje owoc, ale cierpki. Dobrze wychowany człowiek jest podobny szczepionemu drzewu, które słodki i smaczny wydaje owoc". Ta piękna myśl, pochodząca z XIX-wiecznego podręcznika, wydaje się przypominać prawdę niemal oczywistą, co do której wszyscy są zgodni. Nie ma już jednak pełnej zgody, kiedy trzeba odpowiedzieć na pytanie, jak wychowywać. Jakie konkretnie ma być to "szczepione drzewo"?

Odpowiedź na to pytanie (i szereg innych trudnych zagadnień dotyczących pedagogiki) można znaleźć w książce Dariusza Zalewskiego zatytułowanej "Wychować człowieka szlachetnego". Pozycja ta została napisana głównie w oparciu o dzieła pedagogów katolickich końca XIX i pierwszej połowy XX wieku. Wybór nie jest przypadkowy. Były to bowiem lata, w których nauki pedagogiczne stały na najwyższym poziomie. W czasach, kiedy Naród walczył o niepodległość, a potem budował suwerenne państwo, solidne wychowanie obywateli było priorytetem. Nawiązywanie do sprawdzonych w historii wzorców kształtowało przyszłe elity państwowe. Przemyślenia i empiryzm ówczesnych pedagogów autor przeniósł na współczesny grunt i osadził w teraźniejszych realiach, pokazując, że możliwe jest zastosowanie XIX-wiecznych metod również dzisiaj.
Głównym założeniem autora jest przybliżenie czytelnikowi klasycznego pojęcia umiejętnego i celowego kierowania rozwojem dziecka. W pierwszych rozdziałach przedstawia on cele stojące przed pedagogiką oraz szereg możliwych sposobów ich realizacji. Wyzwaniem dla każdego pedagoga powinno być wychowanie człowieka szlachetnego, a więc moralnie pięknego i wszechstronnie wykształconego. Aby tego dokonać, naszemu wychowankowi oprócz doskonałych wzorców nie może zabraknąć odpowiedniej motywacji w dążeniu do stawania się lepszym. Autor zwraca również uwagę na niezwykle ważną rolę samego wychowawcy. W drugiej części książki można przeczytać o szczegółowo przeanalizowanych obszarach funkcjonowania człowieka wymagających usprawnienia oraz znaleźć listę przydatnych wskazówek, jak tego dokonać.
Książka "ukazuje nam prawdę o prawej drodze człowieczeństwa" (o. prof. dr hab. Mieczysław Krąpiec OP). Mimo że traktuje o rzeczach trudnych i niezwykle ważnych zarazem, została napisana językiem przystępnym i zrozumiałym. Jest nieopisanym źródłem wskazówek dla rodziców, nauczycieli i wychowawców.
Joanna Szymańska

Dariusz Zalewski, Wychować człowieka szlachetnego, wyd. IEN, Lublin 2006.

"Nasz Dziennik" 2006-08-28

Autor: wa