Inauguracja Instytutu Monastycznego

Treść

Opactwo tynieckie 3 października 2020 r. powołało do istnienia nowy podmiot – Instytut Monastyczny. Celem jego powstania jest upowszechnianie duchowości, historii i teologii monastycznej, zwłaszcza benedyktyńskiej, dla wspólnego dobra, w służbie Kościoła…

Opactwo tynieckie 3 października 2020 r. powołało do istnienia nowy podmiot – Instytut Monastyczny. Celem jego powstania jest upowszechnianie duchowości, historii i teologii monastycznej, zwłaszcza benedyktyńskiej, dla wspólnego dobra, w służbie Kościoła, dla zbawienia dusz i dla chwały Bożej. Stanie się to możliwe poprzez przekazywanie wiedzy z zakresu monastycyzmu w ramach różnorodnej działalności Instytutu. Będzie ona miała charakter naukowy, rekolekcyjny i wydawniczy. Opactwo Benedyktynów w Tyńcu chce wyjść naprzeciw nowym wyzwaniom, które pojawiają się w Kościele w Polsce. Powołanie Instytutu Monastycznego ma za celu coraz lepsze odpowiadanie na współczesne potrzeby Kościoła i w jeszcze większym stopniu ukazywać wielki dorobek tradycji monastycznej.

Nieprzypadkowo wybrano datę 3 października 2020 r. na powołanie Instytutu Monastycznego. Jest to dzień wspomnienia liturgicznego bł. Kolumby Marmiona OSB (1858-1923). Był on benedyktynem, opatem w Maredsous, teologiem. Został wybrany na patrona Instytutu Monastycznego. W tym roku Benedyktyńska Kongregacja Zwiastowania obchodzi stulecie swojego istnienia. Należą do niej wszystkie klasztory benedyktyńskie w Polsce. Błogosławiony Kolumba Marmion OSB mocno przyczynił się do założenia tej Kongregacji. Życie klasztorów benedyktyńskich przez ten okres sporo się zmieniło, jak również potrzeby Kościoła na świecie i w Polsce. Powołanie Instytutu ma być sposobem odpowiedzi na pojawiające się nowe wyzwania przed którymi stoi dzisiaj Kościół.

Jedną z inicjatyw jest organizowanie Warszawskich Spotkań Benedyktyńskich. Są to konferencje tematyczne głoszone przez benedyktynów tynieckich. Ich celem jest przedstawianie różnego rodzaju zagadnień z zakresu duchowości i teologii monastycznej. Skierowane są do szerokiego spektrum odbiorców. To okazja do bliższego poznania duchowości i teologii monastycznej, a zwłaszcza benedyktyńskiej. To również możliwość bezpośredniego spotkania z benedyktynami, podjęcia z nimi dialogu, wymiany myśli i wzajemnego poznania. Spotkania organizowane są we współpracy z Siostrami Benedyktynkami Sakramentkami w Warszawie.

Działalność Instytutu Monastycznego obejmuje również organizowanie rekolekcji, warsztatów i dni skupienia. Są one praktycznym wprowadzeniem w duchowość monastyczną. Kadrę prowadzącą stanowią benedyktyni tynieccy oraz osoby świeckie współpracujące z nimi. W przyszłości planowane jest także prowadzenie wykładów z duchowości, historii i teologii monastycznej. Będą one skierowane do wszystkich zainteresowanych duchowością i teologią monastyczną.

Ważnym zadaniem Instytutu, w ramach prowadzonej działalności rekolekcyjnej, jest wprowadzanie w modlitwy, które zrodziły się i ukształtowały w środowisku mniszym. Należą do nich: modlitwa Jezusowa, lectio divina, liturgia godzin. Wszystkie te formy modlitwy związane są z Pismem Świętym. Czytanie i rozważanie Starego i Nowego Testamentu należy do wielowiekowej tradycji monastycznej, a więc także benedyktyńskiej. Mnisi uważali za swoją podstawową praktykę czytanie Pisma Świętego. Weszło ono w sam trzon tradycji monastycznej. Życie pierwszych mnichów upływało w nieustannym obcowaniu z Księgami Świętymi. Czytać mieli, w miarę możności, wszyscy mnisi. Prawodawca monastycyzmu zachodniego, św. Benedykt, przejmuje tę wiekową tradycję i czyni z „czytania Bożego” (lectio divina) główne, obok modlitwy i pracy, zajęcie mnichów. W tym świetle należy rozumieć słowa św. Hieronima: Ignoratio Scripturarum ignoratio Christi est („Nieznajomość Pism świętych jest nieznajomością Chrystusa”).

Dlatego też najważniejszym elementem życia monastycznego, według Reguły św. Benedykta, jest Służba Boża, czyli liturgia godzin, która polega w dużej mierze na recytacji bądź śpiewie psalmów. Obowiązkiem sprawowania liturgii godzin są związani duchowni, a także członkowie instytutów życia konsekrowanego oraz stowarzyszeń życia apostolskiego, zgodnie ze swoimi prawami. Kościół jednak usilnie zachęca, aby wszyscy wierni uczestniczyli w tej formie modlitwy. Konstytucja o liturgii świętej Soboru Watykańskiego II stanowi, że „brewiarz, jako publiczna modlitwa Kościoła, jest źródłem pobożności i zasileniem modlitwy osobistej”. Nie jest więc przeznaczona tylko dla mnichów czy osób duchownych. Katechizm Kościoła Katolickiego wskazuje, że powinna stać się modlitwą całego Ludu Bożego, w której „każdy uczestniczy w niej według miejsca w Kościele i okoliczności życia”.

Obcowanie z Księgami Świętymi wiązało się także z praktyką ich przepisywania. W klasztorach monastycznych istniały skryptoria, w których mnisi przepisywali nie tylko Pismo Święte, ale także dzieła Ojców Kościoła czy cenne pisma z filozofii lub z literatury klasycznej. W klasztorach posiadano książki, umiano je pisać oraz czytać. Gdyby zaś się nie umiało, trzeba było się nauczyć. Święty Benedykt polecał, aby mnisi w Wielkim Poście przeczytali jedną całą książkę. Zatem książki musiały być i musiało ich być niemało, żeby dla każdego mnicha starczyło. Wszystkich zaś na końcu Reguły św. Benedykt zachęca do czytania Pisma Świętego, św. Bazylego, św. Kasjana i innych tekstów Ojców. Pierwszym narzędziem dobrych uczynków, według św. Benedykta, jest tekst i to ten, który pozwala na czytanie i rozmyślanie słowa Bożego. Nie ma życia benedyktyńskiego bez literatury. Literatura nie jest jednak celem życia monastycznego, ale jego warunkiem. Duże znaczenie studiowania Ksiąg Świętych oraz dzieł teologicznych lub filozoficznych w duchowości monastycznej sprawiło, że otwarta księga znalazła się w logu Instytutu.

Książki natomiast trzeba umieć pisać, jak i czytać, jak i produkować, a więc potrzebna jest umiejętność przepisywania, oprawiania. Dlatego też innym rodzajem działalności Instytutu Monastycznego będzie szersze promowanie publikacji monastycznych wydawanych przez Wydawnictwo Benedyktynów TYNIEC. Istnieje ono już od blisko 30 lat. Może poszczycić się niemałą serią Źródeł Monastycznych oraz innymi seriami ukazującymi duchowość, historię i teologię monastyczną. Wszystkie te serie są cały czas rozwijane, dzięki czemu literatura monastyczna w języku polskim nieustannie się powiększa.

Należy jednak pamiętać, że celem życia monastycznego jest szukanie Boga. Wszystkie czynności mnicha, w tym jego działalność literacka i naukowa mogą mieć ukierunkowanie tylko duchowe. Życie monastyczne jest całkowicie bezinteresowne: ukierunkowane wyłącznie na zbawienie mnicha, na jego poszukiwanie Boga, nie zaś na jakiś cel społecznie użyteczny, o jakim ani razu nie ma mowy w Regule. Święty Benedykt wskazuje, że nauka jest potrzebna i normalnie mnich bez niej nie może żyć, ale nie jest ona składnikiem jego powołania, ani jego ideału, ani celu istnienia klasztoru. Jest środkiem potrzebnym, ale zawsze poddanym ideałowi szukania Boga.

Błogosławiony Kolumba Marmion OSB, patron Instytutu Monastycznego, powiedział, że „Święty Benedykt nie chce, aby talenty, które Bóg nam dał, pozostawały zakopane; pozwala wykonywać rzemiosła; długa tradycja, którą powinniśmy pokornie uszanować, wystarczająco już także uprawomocniła naukę i prace apostolskie”. Te słowa mogą służyć jako uzasadnienie powołania Instytutu Monastycznego.

Głównym celem jego działalności nie może być jednak nic innego, jak szukanie Boga dla wspólnego dobra, w służbie Kościoła, dla zbawienia dusz i dla chwały Bożej. Środkiem temu służącym będzie upowszechnianie duchowości, historii i teologii monastycznej, zwłaszcza benedyktyńskiej. Opactwo tynieckie zaś, ze względu na swój dorobek na przestrzeni blisko tysiąca lat, jest naturalnym miejscem do stworzenia instytucji, która będzie zajmować się spuścizną szeroko pojętego monastycyzmu. Instytut jest nową przestrzenią, dzięki której stanie się możliwe upowszechnianie wielkiego dorobku monastycznego Kościoła. Działanie Instytutu ma także stworzyć okazję do nowych badań w tej dziedzinie w odniesieniu do aktualnych problemów współczesnego świata i Kościoła.

Brunon Koniecko OSB – urodził się w 1983 r. w Białymstoku. Jest absolwentem administracji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Od 2012 profes opactwa tynieckiego. W latach 2011-2016 pracował w Wydawnictwie Benedyktynów Tyniec. Od 2015 r. jest sekretarzem kapituły klasztoru tynieckiego. Prowadzi rekolekcje „Oddychać Imieniem. Modlitwa Jezusowa” w Tyńcu. Autor książek: Medytować to…, Nie żartujcie sobie z Bóstwa!, Modlitwa Jezusowa. Przewodnik po rekolekcjach Oddychać Imieniem

Żródło: cspb.pl, 3 października 2020

Autor: mj