Historia wolnych elekcji

Treść

W Muzeum Woli - oddziale Muzeum Historycznego m.st. Warszawy od dziś można oglądać nową wystawę zatytułowaną "Pupilla Libertatis - Wolne elekcje Królów Polskich. 1573-1764". Ekspozycja przypomina dzieje demokracji szlacheckiej Rzeczypospolitej Obojga Narodów XVI-XVIII wieku.

- Staraliśmy się oddać charakter tamtych zmagań, poprzez które obywatele Rzeczypospolitej dawali wyraz swemu zaangażowaniu w sprawy publiczne. Najlepiej oddają klimat bezkrólewia i przygotowań do elekcji, a następnie emocji towarzyszących "wotowaniu" i "ucieraniu" głosów druki towarzyszące wszelkiej działalności parlamentarnej - podkreśla dr Jolanta Niklewska, kurator wystawy. Na ekspozycji znalazły się więc uniwersały z XVI, XVII i XVIII wieku wzywające szlachtę na sejmiki i zjazdy przedelekcyjne, postanowienia sejmów konwokacyjnych, do których należało ustalenie daty elekcji, czy suffragia, czyli głosy oddane na zwycięskiego kandydata. Znalazły się tutaj również wydane drukiem pacta conventa, które określały osobiste zobowiązania elekta wobec jego przyszłych poddanych. Na uwagę zasługuje dokument z marca 1503 roku zawierający zobowiązanie Zygmunta Starego, złożone w związku z dokonaną za jego życia elekcją i koronacją syna Zygmunta II Augusta. Wśród tekstów źródłowych, które uzupełniają ekspozycję, znajdują się wyjątki z kronik Marcina Bielskiego, Stanisława Orzelskiego, Reinholda Heidensteina oraz wspomnienia i pamiętniki Jana Chryzostoma Paska i księcia Stanisława Albrychta Radziwiłła.
- Wyobrażenia o polu elekcyjnym i sposobie obradowania dostarcza zgromadzona na wystawie ikonografia: malarstwo, rysunek i grafika. Mamy też bohaterów, aktorów tamtych wydarzeń przedstawionych na portretach graficznych i malarskich. Na wystawie znalazły się nie tylko portrety królów wybranych w wolnych wyborach przez brać szlachecką. Towarzyszą im wizerunki ich przeciwników, a także osób w inny sposób zaangażowanych w wybory polskich władców, m.in. monarchów ościennych królestw ingerujących w wewnętrzne sprawy Rzeczypospolitej, a czasem jawnie tymi sprawami sterujących - dodaje Niklewska. Ponadto na wystawie zgromadzone zostały unikatowe medale wybijane z okazji elekcji i koronacji królewskich oraz rzadkie egzemplarze polskiej broni białej.
Wystawę można oglądać do 7 czerwca br. w Muzeum Woli - oddziale Muzeum Historycznego m.st. Warszawy przy ulicy Srebrnej 12. Co ciekawe, to właśnie na Woli odbywały się prawie wszystkie wolne elekcje. Ekspozycji, która prezentowana jest w 2009 roku, ogłoszonym przez Senat Rzeczypospolitej Polskiej jako Rok Polskiej Demokracji, towarzyszyć będą różnego typu imprezy edukacyjne, spotkania, odczyty oraz wycieczki po miejscach związanych z elekcjami. PCz
"Nasz Dziennik" 2009-01-21

Autor: wa