Dziękujemy wam, Polacy

Treść

Breda, położona w północnej Holandii, ponad 60 lat temu została wyzwolona przez 1. Dywizję Pancerną gen. Stanisława Maczka. Mieszkańcy miasta pamiętają o swoich wyzwolicielach w polskich mundurach, którzy niosąc wolność innym, sami po zakończeniu wojny nie mogli powrócić do swojej zniewolonej Ojczyzny.

Po walkach we Francji i w Belgii w drugiej połowie października 1944 roku 1. Dywizja Pancerna gen. Stanisława Maczka dotarła do południowej Holandii. Otrzymała ona zadanie zdobycia Bredy. Po ciężkich walkach z wojskami niemieckimi 28 października 1944 r. miasto zostało wyzwolone. Radość i wdzięczność, jaką mieszkańcy wyzwolonego miasta okazali pancerniakom, były ogromne. W witrynach sklepowych, oknach domów i wielu miejscach pojawiły się spontaniczne kartki z napisem: "Dziękujemy wam, Polacy".
W latach 70. dwóch Holendrów: Kees Coenders i Jos Van Alphen, założyło muzeum, które gromadzi eksponaty poświęcone historii dywizji pancernej. Z czasem przyjęło ono imię gen. Maczka. Początkowo znajdowało się w domu jednego z założycieli. Od 1998 r. ma swoją siedzibę w koszarach armii holenderskiej w Bredzie. "Jako mały chłopiec chodziłem do polskich żołnierzy. Dzielili się ze mną obiadem, pokazywali wnętrze czołgu. Zastanawialiśmy się, skąd Polacy przyszli aż tu. Myśleliśmy, że wyzwolą nas Anglicy albo Amerykanie" - wspomina Jos Van Alphen.
Jednym z najcenniejszych eksponatów muzeum jest mundur generała Stanisława Maczka. Na ekspozycję składa się wiele fotografii obrazujących życie dowódcy dywizji pancernej i formacji, którymi dowodził. Zdecydowana większość eksponatów została przekazana przez dawnych żołnierzy dywizji pancernej. Możemy obejrzeć sprzęt łączności, który wchodził w wyposażenie dywizji, i amunicję, z której strzelały czołgi polskiej dywizji. Można też zobaczyć kilka kartek, które 60 lat temu zostały powieszone w oknach domów i witrynach sklepów z napisem: "Dziękujemy wam, Polacy".
Do dziś zachowało się w muzeum kilka krzyży wykonanych z blachy, które w pierwszych latach stały na grobach polskich żołnierzy (później zastąpiono je betonowymi). Muzeum prowadzi ewidencję polskich grobów. Dzięki temu wielu rodzinom w Polsce udało się po latach odnaleźć mogiły swoich bliskich.
W samej Bredzie znajdują się trzy cmentarze, gdzie spoczęło około 200 żołnierzy polskich poległych w czasie walk o miasto i w jego okolicach. Generał Maczek, który dożył 102 lat, zgodnie z ostatnią wolą został pochowany wśród swoich żołnierzy na Polskim Wojskowym Cmentarzu Honorowym przy Ettensebaan w Bredzie.
Andrzej Kulesza

"Nasz Dziennik" 2005-04-18

Autor: ab