Duchowość monastyczna dla człowieka żyjącego w świecie
Treść
Człowiek, który zdecydował się czerpać z bogactwa tradycji monastycznej, powinien przygotować się na brak szybkich i efektownych owoców swego wysiłku oraz nie zniechęcać się trudnościami, które na pewno napotka, gdy minie pierwszy entuzjazm.
Człowiek, jako istota cielesno-duchowa, żyjąc w świecie materii, nie może zapominać o sferze ducha, która nie tylko nie powinna być zaniedbywana, ale przeciwnie, otoczona szczególną troską, gdyż jest to właściwa przestrzeń spotkania z Bogiem.
Duchowa oferta współczesnego świata
Świat zwraca się do człowieka wierzącego z bogatą ofertą propozycji dotyczących jego duchowego rozwoju. Niektóre, z oczywistych względów, są nie do zaakceptowania dla osoby wierzącej. Jednak jest również niemało takich, które rozwijając się na gruncie zdrowej wiary katolickiej, są dla wielu skuteczną pomocą. Szczególnie na przestrzeni ostatnich kilku wieków powstały różne metody i praktyki pobożne, traktowane jako istotny element duchowości katolickiej.
Często były to odpowiedzi na potrzeby człowieka wciągniętego w wir świata, a pragnącego otrzymać skuteczne narzędzie pozwalające mu na szybkie utworzenie przestrzeni modlitewnej oraz przynoszące zauważalne owoce. Ktoś porównywał je do skondensowanej odżywki, która pozwala podróżnikowi długo wędrować bez konieczności troszczenia się o regularny posiłek.
Wyjątkowość duchowości monastycznej
Duchowość monastyczna ma zupełnie inny charakter, gdyż przeznaczona jest dla tych, którzy nie są zmuszeni gromadzić duchowych zapasów. Życie w klasztorze pozbawione jest zasadniczo tego elementu podniecenia i pośpiechu, który charakteryzuje współczesny świat, dlatego jego „skondensowana” pobożność nie może zadowolić mnicha. Ma on czas na spokojne zaspokojenie głodu duszy i potrzebuje czegoś prostszego i mniej wyszukanego, ale równie wzmacniającego. Wie, że każdego dnia może spodziewać się od Boga powszedniego chleba, dlatego nie musi troszczyć się o gromadzenie duchowego pokarmu.
Spójność duchowości monastycznej
Mnich nie jest człowiekiem ograniczonym przez jakiś system duchowy. Jego życie wewnętrzne odznacza się wielką swobodą, która formowana jest przede wszystkim w oparciu o Biblię i liturgię.
Na przestrzeni wieków wokół wielkich ośrodków monastycznych wykrystalizowały się praktyki mające pomóc w duchowym wzroście, niebędące jednak ograniczającym zbiorem sztywnych przepisów, ale raczej skarbcem, z którego czerpie się to, czego potrzeba do rozwoju życia duchowego. Możemy tu wymienić przede wszystkim: Mszę świętą, liturgię godzin, lectio divina, lekturę duchową oraz modlitwę osobistą (tzw. modlitwę wewnętrzną).
Powyższe praktyki życia duchowego nie są zbiorem oderwanych od siebie pojedynczych aktów wypełnianych w określonym czasie, ale raczej sumą przenikających się wzajemnie składników, które zapewniają mnichowi wszelkie środki potrzebne do otwierania się na działanie Boga, co jest zasadniczym celem jego życia.
Duchowość monastyczna dla człowieka żyjącego w świecie
Należy zaznaczyć, że duchowość monastyczna nie jest zarezerwowana dla wybranych, ale raczej jest to próba radykalnego kroczenia drogą szukania Boga, którą podąża również człowiek świecki, zmuszony wszakże niejednokrotnie by oddawać Cezarowi to, co należy do Cezara (por. Mt 22,21).
Można więc powiedzieć, że to, co mnisi starają się realizować w pełnym zakresie, dla ludzi żyjących w świecie może być propozycją, z której czerpiąc, odnajdą swoją ścieżkę pogłębionego spotkania z Bogiem. Innymi słowy duchowość monastyczna może być dla współczesnego człowieka okazją odkrycia nowego, wspaniałego sposobu rozwoju własnej duchowości, który nie jest celem samym w sobie, ale środkiem umożliwiającym skuteczne poszukiwanie Boga.
Duchowość monastyczna dla wytrwałych
Człowiek, który zdecydował się czerpać z bogactwa tradycji monastycznej, powinien przygotować się na brak szybkich i efektownych owoców swego wysiłku oraz nie zniechęcać się trudnościami, które na pewno napotka, gdy minie pierwszy entuzjazm. Należy pamiętać, że jest to raczej duchowość długodystansowca niż sprintera, która, pomimo pozornego braku natychmiastowych rezultatów, daje bardzo mocne fundamenty dla budowli ludzkiego życia.
Układ modlitewnika
Modlitewnik ten zarówno swoim układem, jak i treścią zdecydowanie odbiega od tradycyjnych wzorów tego typu wydawnictw. Nie jest to bowiem zbiór modlitw, ale raczej przewodnik po duchowości monastycznej.
Ponieważ mnich wiele razy w ciągu dnia odrywa się od pracy, aby poświęcić czas modlitwie chórowej, dlatego znaczącą częścią modlitewnika jest wybór z Bożego Oficjum, który został tak przygotowany, aby umożliwić odmawianie liturgii godzin tym, którzy dotąd z tą formą modlitwy się nie spotkali. W związku z tym, zamiast dwutygodniowego, zastosowano jednotygodniowy układ psalmów oraz, z pewnymi wyjątkami, zrezygnowano z dostosowywania tekstów do poszczególnych okresów liturgicznych (jedynie na końcu części poświęconej liturgii godzin zostały dodane wybrane hymny i modlitwy, którymi można się posłużyć).
Wiele miejsca poświęcono wyjaśnieniu, na czym polegają główne praktyki monastyczne. Mamy świadomość, że jest to zaledwie zarys, który można będzie pogłębić w miarę potrzeb w oparciu o dostępną literaturę. Uzupełnieniem wspomnianych rozważań są wybory z pism starożytnych autorów, dobrane w ten sposób, aby umożliwić zaczerpnięcie z samego źródła duchowości monastycznej, czyli zapoznanie się z nauką tych, którzy położyli jej fundamenty.
Po części zawierającej to, co stanowi istotę duchowości benedyktyńskiej, zostały zamieszczone dodatki z tekstami modlitw, które do pewnego stopnia mogą być jej uzupełnieniem. Mamy nadzieje, że modlitewnik ten przyczyni się do odkrycia bogactwa tradycji monastycznej i stanie się pomocą w rozwoju głębszego życia duchowego.
Fragment publikacji Modlitewnik benedyktyński
Żródło: cspb.pl, 11
Autor: mj