Czy grozi nam Kryzys Światowy
Treść
Czy Budowanie na Kredyt Globalnego Imperium USA Grozi Światowym Kryzysem?
Globalne imperium USA jest dzis budowane na kredyt zaciagany w Chinach, Japonii i innych panstwach. Po odjeciu dochodow z amerykanskich inwestycji poza granicami USA, netto gospodarka amerykanska jest ciezko zadluzona u obcych wierzycieli. USA przestala miec pozycje wierzyciela w 1987 roku i od tego czasu coraz glebiej popada w dlugi. Dzis wedlug zestawienia Davida Wessel'a w "The Wall Street Journal" 29go wrzesnia, 2005, zagraniczne zadluzenie USA wynosi netto ponad dwa i pol tysiaca miliardow.
David Wessel zatytulowal swoj artykul "Liczymy na Cudowne Wybawienie USA z Dlugow" ("Counting on a Miracle With US Debt"), w ktorym to artykule z jednej strony ilustruje on trudnosci gospodarcze zawiazane teraz z przeciagajaca sie pacyfikacja Iraku i katastrofa zywiolowa na wybrzezu Zatoki Meksykanskiej, gdzie w rejonie Nowego Orleanu zaniedbano stan walow ochronnych i dopuszczono do erozji przybrzeznych wysp, tak zwanych "barier islands," a z drugiej strony wskazuje na niebezpiecznie rosnace zadluzenie USA u innych panstw, takich jak Chiny i Japonia. Katastrofa Nowego Orleanu pokazala swiatu "proletariat amerykanski" nazywany mianem "underclass," skladajacy sie z wielkomiejskiego swiata przestepczego i ludzi bez pracy, zyjacych na utrzymaniu opieki spolecznej.
USA w biezacym roku zapozyczy sie w wysokosci szesciu procent wartosci wlasnej produkcji rocznej - wszystkich swoich towarow i uslug. Jest to proporcjonalnie najwieksze tempo zadluzania sie od powstania systematycznego zbierania danych gospodarczych USA, od 135 lat. Wedlug opinii Miedznarodowego Funduszu Monetarnego jest rzecza niebespieczna utrzymywanie takiego tempa wzrostu zadluzenia przez USA. Oczywistym lekarstwem na ten stan rzeczy jest podniesienie podatkow w USA, przy jednoczesnie znacznym podniesieniu kursu wymianiy monety chinskiej, na rynku miedzynarodowym. Rownowaga chwiejna narazie utrzymuje sie, co pomaga odsuwac w przyszlosc zabiegi stabilizacyjne na rynku wymiany.
Przy budowie globalnego imperium i wobec braku oszczedzania przez ludnosc amerykanska, gospodarka USA wdaje wiecej pieniedzy na swiecie niz sama zarabia na rynku miedzynarodowym. Inwestycje amerykanskie znacznie przewyzszaja oszczednosci. Konsumpcja Ameryki znacznie
przewyzsza jej wlasna produkcje, podczas gdy w reszcie swiata dzieje sie na odwrot. Swiat eksportuje do Ameryki swoje nadwyzki produkcyjne i inwestuje swoje oszczednosci w USA. Dzieki temy Amerykanie zaciagaja dlugi hipoteczne na niski procent i zbyt wzrastaja ceny nieruchomosci.
Taki niestabilny uklad nie moze trwac w nieskonczonosc. Albo cudzoziemcy zdecyduja zeby zmniejszyc inwestycje w USA i zwiekszyc inwestycje we wlasnych godpodarkach, co zahamowaloby tempo rozwoju gospodarki amerykanskiej, albo nadal beda oni inwestowac w USA, ale byloby to za cene coraz wiekszego udzialu tych cudzoziemcow w zyskach w gospodarce amerykanskiej.
Od lat Amerykanie zarabiaja lepiej na swoich zagranicznych inwestycjach w przemysle, bankach, nieruchomosciach i papierach wartosciowych, niz cudzoziemcy zarobiaja na znacznie wiekszych inwestycjach w USA, ktore to inwestycje dzis wydaja sie stosunkowo najbezpieczniejsza lokata na swiecie. W zamian za "bezpieczenstwo inwestycji" w USA, obcy inwestorzy zadawalaja sie mniejszymi zyskami. Tak na przyklad w ubieglym roku USA otrzymalo 36 miliardow wiecej z zagranicznych inwestycji, niz wyplacilo zagranicznym inwestorom. Nadwyszka ta zmniejsza sie z uplywem czasu poniewaz obce kapitaly coraz bardziej penetruja gospodarke amerykanska tak ze w ostatnim kwartale nadwyzka USA wyniosla tulko jeden miliard dolarow.
William Cline, z Osrodka Rozwoju Globalnego i Instytutu Ekonomii Miedzynarodowej opublikowal ksiazke "USA Jako Panstwo Zadluzone,"w ktorej to ksiazce autor uwaza, ze stabilizacja gospodarki swiatowej wymaga, zeby obecnie gospodarki innych krajow rosly w szybszym tempie niz tempo wzrostu USA. Trzeba, zeby ludzie poza USA, spozywali wiecej tego co sami wytwarzaja i zeby wiecej korzystali z wlasnych oszczednosci. Na to potrzeba postepowego oslabiania dolara i wzmacniania waluty Chin. Jezeli inne panstwa nie przyspiecza swego rozwoju, to odbije sie to na sytuacji w USA, gdzie oprocentowanie zacznie szybko wzrastac a gielda spadac, wraz z cenami nieruchomosc przy jednoczesnym
wzroscie podatkow. Taki efekt spowoduje zwolnienie tempa rozwoju gospodarki amerykanskiej i zmniejszy jej zapotrzebowanie na import towarow i kapitalu..
Podobna do dzisiejszej sytuacja miala miejsce w latach 1980tych. Wtedy nadmierne zaciaganie dlugow zagranica przez USA, spowodowalo znacznie szybszy wzrost gospodarki amerykanskiej niz tempo wzrostu reszty swiata.
Wowczas rosnacy na wartosci dolar kupowal po stale spadajacych cenach importowane towary, a rownoczesnie deficyt USA byl nieproporcjonalnie duzy. Spowodowalo to zachwianie sie wartosci dolara i upadek wartosci akcji na gieldzie w Nowym Jorku, jak i powazne obnizenie importu do USA.
Lawrence Kantor, glowny ekonomista firmy Barclays Capital, zauwazyl ze raptowne zastosowanie bodzcow rozruchu gospodarczego w Niemczech, z powodu naglego i niespodziewanego zjednoczenia Niemiec, spowodowalo wowczas koniec swiatowego kryzysu gospodarczego. W obecnej sytuacji zagrozenia kryzysem podobnym do tego, ktory mial miejsce w latach 1980tych, nie widac nowego zrodla rozruchu gospodarczego. "Wojna z terrorem," przy jednoczesnej intensywnej budowie na kredyt globalnego imperium, USA przez rzad Bush'a i jego neokonserwatystow-sjonistow, stwarza powazne zagrozenie swiatowym kryzysem gospodarczym, wedlug wyzej wspomnianych autorow.
Iwo Cyprian Pogonowski
Autor: bj
Tagi: kryzys światowy imperium USA