Bohaterstwo Ulmów po angielsku

Treść

Książkę pt. "The Risk of Survival" przedstawiającą tragiczne dzieje rodziny Ulmów zamordowanych przez Niemców za ukrywanie Żydów zaprezentował Instytut Pamięci Narodowej. Pozycja ukazała się w ramach kampanii społeczno-edukacyjnej "Życie za życie. Pamięci Polaków, którzy narażali życie, by ratować Żydów".

Historyk krakowskiego oddziału IPN Mateusz Szpytma (na zdjęciu) przedstawia w swojej publikacji wydarzenia z marca 1944 r., kiedy Niemcy rozstrzelali polską rodzinę Ulmów (Józefa, Wiktorię, która była w ciąży, oraz 6 ich dzieci) z Markowej koło Łańcuta oraz ukrywających się u nich od dwóch lat Żydów z rodzin Szallów i Goldmanów. Ich historia, mimo że otrzymali oni w 1995 r. medal Sprawiedliwi wśród Narodów Świata, nie była przez długi czas szerzej znana. Bohaterska postawa rodziny została zaprezentowana opinii publicznej po tym, jak w 2003 r. wszczęto proces beatyfikacyjny Ulmów.
Wydana przez IPN książka po raz pierwszy przedstawia tę tragiczną historię w szerokim ujęciu nie tylko na tle lokalnym. Szpytma, opisując historię rodziny Ulmów i ukrywanych przez nich Żydów, przedstawia także kwestię pomocy, jakiej w czasie okupacji Polacy udzielili współobywatelom narodowości żydowskiej. Historyk przedstawia te działania, opisując m.in. wysiłki Polskiego Państwa Podziemnego na rzecz pomocy Żydom, w tym zwłaszcza w ramach Rady Pomocy Żydom "Żegota", która była jedyną tego rodzaju instytucją w okupowanej w Europie.
Zgodnie z ustaleniami autora, w Markowej ukrywało się co najmniej 25 Żydów. Wojnę udało się przetrwać co najmniej 17 - z rodzin Riesenbachów, Lorbenfeldów, Segalów. Książka zawiera blisko 100 fotografii, w tym kilkadziesiąt autorstwa Józefa Ulmy. Jest także zdjęcie ukrywających się w jego domu Żydów.
IPN podkreśla, że wydanie tej książki po angielsku umożliwi dotarcie do czytelnika zagranicznego. Potrzeby takie były wielokrotnie zgłaszane, m.in. przez przyjeżdżających do Markowej Izraelczyków. Prezentacji książki towarzyszyła wystawa "W godzinę próby..." oraz pokaz fragmentów filmu "Historia Kowalskich" w reżyserii Arkadiusza Gołębiowskiego i Macieja Pawlickiego.
Akcja "Życie za życie" została zainicjowana przez IPN przy współpracy z Narodowym Centrum Kultury we wrześniu 2008 roku. Jej celem jest pokazanie postaw Polaków, którzy z narażeniem własnego życia ratowali Żydów.
Zenon Baranowski
"Nasz Dziennik" 2009-03-31

Autor: wa