Biskup niezłomny

Treść

Działalność i doniosła rola, jaką w Kościele katolickim w Polsce odegrał ksiądz arcybiskup senior Ignacy Tokarczuk, ordynariusz przemyski w latach 1965-1993, była wielokrotnie przedmiotem analiz i opracowań naukowych. Kolejną próbą jest książka Sabiny Bober "Persona non grata. Biskup Ignacy Tokarczuk i władze PRL".

Jak napisał w przedmowie ks. prof. dr hab. Zygmunt Zieliński, kierownik Katedry Historii Kościoła XIX i XX wieku na KUL, książka jest "spokojną analizą i nie mniej opanowaną refleksją, choć ukazuje rzeczywistość pełną niepokoju i napięć". Rzeczywiście lata sprawowania władzy przez ks. bp. Ignacego Tokarczuka w diecezji przemyskiej, to czas bezpardonowej walki władz PRL z Kościołem w Polsce. Wystarczy wspomnieć, że program ówczesnych władz komunistycznych zakładał plan całkowitego wyeliminowania Kościoła z życia społecznego i szybką ateizację Polaków. Represyjno-policyjny charakter państwa, cenzura, inwigilacja społeczeństwa, w tym także duchownych, to atmosfera, w jakiej ks. bp. Tokarczukowi przyszło objąć władzę w kresowej diecezji przemyskiej.
Dzięki bezkompromisowej postawie pasterza diecezji na jej terenie powstało 220 parafii, zbudowano 430 świątyń, tyle samo domów parafialnych i katechetycznych - w większości bez zezwolenia ówczesnych władz komunistycznych. Jasne i czytelne stanowisko księdza arcybiskupa wobec łamania praw człowieka, troska o wspólne dobro - Ojczyznę i odkłamanie historii wywarły ogromny wpływ na kształtowanie postaw patriotycznych w społeczeństwie, przyczyniając się do odzyskania przez Polskę wolności. Z drugiej zaś strony to nieugięte stanowisko sprawiło, że w kręgach nieprzyjaciół Kościoła stał się on "wrogiem PRL", z którym walczono na różne sposoby. Służba Bezpieczeństwa podejmowała bezskuteczne działania zmierzające do zmiany postawy księdza arcybiskupa m.in. przez perswazję, naciski, groźby, instalację podsłuchu czy wreszcie przez próby podważania autorytetu pasterza przemyskiego w oczach wiernych.
Książka Sabiny Bober w poszczególnych rozdziałach przedstawia biografię księdza Tokarczuka, jego środowisko rodzinne, zdobywanie wykształcenia oraz pracę duszpasterską do czasu otrzymania nominacji biskupiej 3 grudnia 1965 roku. W dalszej kolejności analizuje jego postawę wobec systemu totalitarnego i władz partyjno-rządowych w Polsce Ludowej, od czasów powojennych. Wiele uwagi autorka poświęciła inicjatywom duszpasterskim ks. bp. Tokarczuka, a także trudnościom, na jakie natrafiały one u władz komunistycznych. Książka odnosi się również do najważniejszych wydarzeń duszpasterskich okresu sprawowania władzy przez ks. abp. Tokarczuka, do których zaliczyć należy m.in. Wielką Nowennę i obchody Wielkiego Milenium Chrztu Polski. Publikacja omawia też zaangażowanie księdza arcybiskupa na rzecz NSZZ "Solidarność", działalność w obronie społeczeństwa oraz internowanych w okresie stanu wojennego. Warto przypomnieć, że kiedy inni milczeli, ks. bp Tokarczuk stawał w obronie internowanych i prześladowanych z powodów ideologicznych i politycznych. W swoich kazaniach otwarcie wskazywał na bezprawne działania władzy wobec dręczonych i poniżanych, upominając się o prawa Narodu do wolności i samostanowienia.
Mariusz Kamieniecki

"Nasz Dziennik" 2006-01-16

Autor: mj