ABC skali podatkowej - skala podatkowa, podstawa obliczenia podatku i kwota wolna od podatku

Treść

Polski ustawodawca zdecydował, że podatek dochodowy będzie miał charakter tak zwanej progresji szczeblowej. Znaczy to, że w zależności od szczebla, podstawa opodatkowania będzie wyliczana na odręcznych stawkach podatkowych. Mowa tutaj o zasadach skali podatkowej. Poza nią (czy obok niej) funkcjonuje szczególny rodzaj szczebla - tak zwana zerowa stawka podatkowa dla kwot wolnych od podatku. Jak działa skala podatkowa i jak odliczyć należny podatek?
Dwuszczeblowa skala podatkowa
Zasady ogólne obecnie funkcjonującej skali podatkowej, zostały zawarte w Ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia z dnia 26 lipca 1991 r. (Dz.U.2020.1426 z późn. zmianami), zwanej dalej ustawie o PIT - szczególnie w jej artykule 27. Tam ustawodawca zdecydował o dwóch podstawowych przedziałach dochodowych - taki dwuszczeblowy podział obowiązuje już od nowelizacji z 16 listopada 2006 roku, która weszła w życie od 1 stycznia 2009 roku (wcześniej skala podatkowa miała trzy progi 19, 30 i 40%).
Zgodnie z aktualnym brzmieniem art. 27 ustawy o PIT, kwotą graniczną (progiem, szczeblem) jest kwota 85 528 zł dla podstawy obliczenia podatku w złotych. Poniżej tego progu podatek wynosi 17%, minus kwotę wolną od podatku, powyżej 14 539 zł 76 gr + 32% nadwyżki ponad 85 528 zł minus kwotę zmniejszającą podatek. Ustawodawca postanowił przedstawić ten podział w dość czytelnej tabeli:

Elementy składowe skali podatkowej
Żeby prawidłowo dokonać obliczenia podatku w ramach przedstawionej powyżej tabeli, podatnik powinien wiedzieć czym jest podstawa obliczenia podatku w złotych oraz co to takiego kwota zmniejszająca podatek (kwota wolna od podatku). Wyjaśniając więc:

Podstawa obliczenia podatku
Podstawą obliczenia podatku jest generalnie przychód podatnika, od którego należy odjąć koszty uzyskania przychodu oraz przysługujące mu ulgi i odliczenia od dochodu. W tej kwestii należy być szczególnie ostrożnym, ponieważ nie wszystkie wydatki mogą być kwalifikowane jako koszty uzyskania przychodu, a nie każda ulga i odliczenie są odliczane od dochodu (część odlicza się bezpośrednio od podatku).
Kwota wolna od podatku
Kwotą wolną od podatku jest natomiast kwota, od której ustawodawca nie przewiduje zobowiązania podatkowego. Dotyczy właśnie podatników rozliczających się na zasadach skali, z podstawą opodatkowania do 127 000 zł. Jej wysokość zależy od podstawy opodatkowania, a jej kwoty i szczeble ustawodawca opisał w art. 27 ust. 1a ustawy o PIT. Zgodnie z nimi, kwota wolna od podatku wynosi 1360 zł - dla podstawy obliczenia podatku nieprzekraczającej kwoty 8000 zł; 1360 zł pomniejszone o kwotę obliczoną według wzoru: 834 zł 88 gr × (podstawa obliczenia podatku - 8000 zł) ÷ 5000 zł dla podstawy obliczenia podatku w zakresach 8000 - 13 000zł; 525 zł 12 gr dla podstawy obliczenia podatku w zakresach 13 000 - 85 528; 525 zł 12 gr pomniejszone o kwotę obliczoną według wzoru: 525 zł 12 gr × (podstawa obliczenia podatku - 85 528 zł) ÷ 41 472 zł dla podstawy obliczenia podatku w zakresach 85 528 - 127 000.

Autor: Silesian